جایگاه مضامین عرفانی در کتاب تأملات کلامیه ملامحمدحسن هردنگی
نویسنده
چکیده مقاله:
علم کلام یکی از علوم مهم اسلامی است که برای درک و فهم عقاید دین اسلام پدید آمده است. متکلمین در مناظرات و مباحث کلامی به منظور دفاع از عقاید خود و غلبه بر حریف، به دانشها، مهارتها و روشهای خاصی نیاز دارند. میان عرفان و علم کلام نیز پیوندی تنگاتنگ وجود دارد و برخی از متکلمان از قابلیتهای مضامین عرفانی برای دستیابی به اهداف دانش خویش بهره بردهاند. نحوه کاربست مضامین عرفانی در کلام، از جمله مباحث درخور توجهی است که کمتر بدان پرداخته شده است؛ از اینرو، انجام مطالعات موردی در این حوزه و بررسی کار متکلمینی که از این رویکرد بهره گرفتهاند، میتواند در شناخت این رویکرد مفید فایده باشد. مقاله حاضر با تأکید بر یکی از آثار کلامی علمای شیعه (محمدحسن هردنگی) در نظر دارد که ضمن تحلیل و بررسی رویکردهای عرفانی و جایگاه آن در مباحث کلامی، شاخصههای این رویکرد و نقش آن را در تلطیف و تأثیرگذاری مباحث کلامی مورد ارزیابی قرار دهد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که هردنگی در کتاب خود (تأملات کلامیه) از این رویکرد به کرّات در مباحثی چون طرق معرفت، ذات و واجبالوجود بهره برده و در کاربرد این مفاهیم، رویکرد کلامی- عرفانی و رویکرد تاریخی را با هم تلفیق کرده است. استنادات حدیثی، بویژه احادیثی که متضمن معانی عرفانی است نیز از ویژگی‌های سبکی مؤلف محسوب میشود که در تلطیف و تفهیم مباحث کلامی بسیار مؤثر بوده است.
منابع مشابه
نقد کتاب عرفان و تفکر از تأملات عرفانی مولوی تا عناصر عرفانی در طریق هایدگر
چکیده تحقیقات و مطالعات تطبیقی امروزه در حوزة پژوهش‌‌‌های علمی ـ فرهنگی توجه پژوهش‌گران را به خود جلب کرده است. کمترین فایدة این گونه تحقیقات این است که زمینه‌‌‌ای را فراهم می‌‌‌آورند برای این‌که وام‌دهی و وام‌‌‌گیری داد و ستدهای آگاهانه، ناخواسته، و ناآگاهانه و تواردهای پنهان و آشکار میان دستگاه‌‌‌های فکری گوناگون و فرهنگ‌‌‌ها و تمدن‌های متنوع را بیان دارند. در میان آن‌ها در چند دهة اخیر، تطبی...
متن کاملنقد کتاب عرفان و تفکر از تأملات عرفانی مولوی تا عناصر عرفانی در طریق هایدگر
چکیده تحقیقات و مطالعات تطبیقی امروزه در حوزة پژوهش های علمی ـ فرهنگی توجه پژوهش گران را به خود جلب کرده است. کمترین فایدة این گونه تحقیقات این است که زمینه ای را فراهم می آورند برای این که وام دهی و وام گیری داد و ستدهای آگاهانه، ناخواسته، و ناآگاهانه و تواردهای پنهان و آشکار میان دستگاه های فکری گوناگون و فرهنگ ها و تمدن های متنوع را بیان دارند. در میان آن ها در چند دهة اخیر، تطبیق اندیشه های...
متن کاملتأملات عرفانی مولانا در زمینه‌ی مرگ (اجباری و اختیاری)
مرگ بزرگترین رویداد زندگی هر انسان است و از دغدغههای اصلی و از معمّاهای ذهنی و روحی انسانها به شمار میرود. در نظر عارفان و صوفیان، مرگ این تحوّل اجتناب ناپذیر، به دو گونه می باشد و هر یک اهمیّت خویش را داراست: یکی مرگ اجباری و دیگری مرگ اختیاری. در نوع نخست، ایشان مرگ را نه تنها آغاز یک زندگی نو و جدید دانسته؛ بلکه آن را فرجام رنجها و مصیبت‌های این جهانی و رسیدن به جهان آرمانی می‌دانند. در گون...
متن کاملتأملات فلسفی عرفانی در هنر مینیاتور ایرانی
هنر مینیاتور از مهمترین اشکال هنری است که باظهور اسلام نسبت به سایر هنرهای اسلامی به مقام بالاتر نائل شد، کشورهای بسیار در این عرصه پیش قدم شدند؛ ایران از کشورهایی بود که اشکال مختلف هنری حاوی تمام جنبه های اسلامی را پذیرفت که از یک سو خود بر معیارهای ارزیابی وذائقه ی هنری تأثیر گذاشت واز سوی دیگر از آنان تأثیر پذیرفت. در این مقاله به طور مختصر به دوره های تجلی این هنر می پردازیم سپس به نقد فلس...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 14 شماره 1
صفحات 125- 141
تاریخ انتشار 2020-05-17
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023