جایگاه و نقش استحکامات هیرکانیا در منازعات مرزهای شرقی ساسانیان

نویسندگان

  • حمید کاویانی پویا استادیار گروه تاریخ، دانشگاه شهید باهنر کرمان
  • ماریا داغمه‌چی کارشناس ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

هیرکانیا (گرگان) از دیرهنگام به سبب دارا­بودن موقعیت استراتژیکی و اقتصادی مورد توجه صاحبان و منادیان قدرت بوده است و دولت‌های ایرانی، به منظور تثبیت جایگاه خویش سعی در استیلا بر این منطقه داشتند؛ بر این اساس، موقعیت و کارکرد ایالت هیرکانی در عصر ساسانی و عملکرد استحکامات این ایالت برای حکومت‌های ایرانی در مقابل مهاجمان و قدرت‌های شرقی، مسئلة مهمی است که پیگیری آن در عصر ساسانی سبب آگاهی از چگونگی نگرش این دولت ایرانی به مرزهای شرقی ایران، دشمنان این خطه و اقدامات ساسانیان در مقابل آنها و در منطقة هیرکانیا می­گردد. بنابراین، برای پاسخ بدین مسائل،    نه­تنها از متون تاریخی بهره­برداری شد، بلکه از یافته­های باستان‌شناسان نیز استفادة فراوانی گردید و در بررسی جایگاه هیرکانیا و استحکامات آن در قلمرو ساسانی و به­ویژه در مقابل یورش­های انیران، بدین نتیجه نائل آمدیم که ساسانیان نیز به تبعیت از سلسله­های ایرانیِ پیشین نه­تنها پایگاه نظامی مهمی در گرگان برپا داشته بلکه به احداث دیواره­های مستحکم و حصارهای تدافعی پیچیده و مجهزی اقدام نمودند. در این میان، احداث دیوارة دفاعی گرگان با استحکامات ویژه سبب پیشگیری از ورود مهاجمان به مرزها شده و با تأمین امنیت، موجب رونق بیشتر ایالت گرگان شد. این دیوارة دفاعی نشان می‌دهد که ساخت آن نه­تنها به­منظور یک برنامة اضطراری، بلکه بخشی از برنامة پیچیدة شاهنشاهی ساسانی بوده که عامل         به­حداکثر­رساندن حفاظت از دشت گرگان در قرن پنجم میلادی به­شمار می‌آمده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه فرهنگی و علمی شهر گندی‌شاپور در زمان ساسانیان

شاهنشاهی ساسانی (224ـ652 م) که با پیروزی اردشیر بابکان بر اردوان چهارم اشکانی بنیان‌گذاری شد، از درخشان‌ترین ادوار تاریخی ایران باستان محسوب می‌شود. عصر ساسانیان در تاریخ ایران، نه‌تنها از لحاظ سیاسی و نظامی، بلکه از نظر فرهنگی و علمی نیز اهمیت بسیار دارد. تلاش ساسانیان در احیای فرهنگ ملی، توسعة علوم و نیز ایجاد مراکز علمی از جمله شهر دانشگاهی گندی‌شاپور، نمونه‌ای آشکار برای این موضوع به شمار م...

متن کامل

تأثیرات قبایل کوچرو بر تنش در مرزهای شرقی ساسانیان با تأکید بر هیاطله

این پژوهش به اقوام کوچرو بیابانگردی می پردازد که در زمان امپراتوری ساسانی، مرزهای باختری ایران را مورد تاخت و تاز قرار می دادند . این قبایل ترک نژاد سیر هجومی خود را از کوه های اورال و دشت های سیبری آغاز نموده و با گذر از ماوراء النهر و نبردهایی با سکنه بومی منطقه، خود را به مرزهای شرقی ایران رسانیدند تا از دنیای متمدن آن سرزمین ها بهره مندگردند. تنها انگیزه کوچروان،تشکیل یک حکومت واحدو مستقل ب...

15 صفحه اول

نقش فرهنگ در منازعات و همکاری‌های بین‌المللی

فرهنگ، یکی از موضوعات محوری رشته‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل می‌باشد. به‌طوری که، مقوله‌ فرهنگ یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های جوامع بشری می‌باشد. تحولات محلی و ملی از یک سو، و تحولات ملی و بین‌المللی در عرصه فرهنگ از سوی دیگر، به نحوی دیالکتیکی بر یک‌دیگر اثر گذاشته، و در نتیجه،در منازعات و همکاری‌های بین‌المللی تاثیرگذار است. بی‌آن‌که بخواهیم فرهنگ را در مقابل سیاست یا اقتصاد قرار دهیم، باید ...

متن کامل

بررسی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران (مطالعه موردی مرزهای شرقی)

چکیده درجه حساسیت امنیتی مرزهای ایران به ویژه مرزهای شرقی بیش از حد معمول در تمامی مرزهای دیگر است که این مسئله متأثر از مؤلفه‌های مختلفی است اما دو دسته از این عوامل دارای تأثیرگذاری بیشتری هستند یعنی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی. هدف این مقاله عبارت است از بررسی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران با تأکید ویژه بر مرزهای شرقی. سؤال اصلی مقاله این است که در...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 2

صفحات  133- 152

تاریخ انتشار 2014-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023