جستاری بر شناخت ویژگی‌های ساختاری معماری روستایی جزیره قشم (نمونه مورد بررسی: روستای لافت)

تا دهه‌های اخیر نظام ساخت و ساز ابنیه بر دوش معمارانی بوده که طبق همان روال استاد ـ شاگردی و در طول زمان، مراتب کمال را طی نموده و پاسخگوی نیازهای روحی و جسمی مردم در قالب تولید مأوا و مسکنی درخور انسان بوده‌اند. سرشت پاک و کمال‌یافته این معماران می‌توانست به شایستگی جواب اعتماد مردم را به صورت ارائه فضاهایی کارا، زیبا و متناسب با شگردهایی که حاصل تجربه استادکاران بود، بدهد. ذهن خلاق و پویای ایشان بافت، کارکرد، روحیات فضاها، مصالح، و روش‌های اجرا را می‌شناخت و به بهترین وجه از ابزارهای ساده و دقیق بهره می‌جست. با فراگیر شدن تولید صنعتی در ایران، نظام‌های پیشین کم‌رنگ شدند و تولید انبوه جایگزین ساخت و سازهای انسانی شد. با این همه، روستای لافت به دلیل محدودیت‌های دسترسی و ارتباطات تاکنون از مواجهه با جاذبه‌های کاذب زندگی معاصر به دور بوده و به تبع آن، سیمای روستا از تغییرات اساسی مصون مانده و هنوز تداوم معماری بومی منطقه از بین نرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر در پی آن است تا با بررسی عوامل دخیل در پدید آمدن ساختارهای بومی دارای ارزش‌های پایدار، مانند مهارت‌های ساخت، ابزار کار و نیروی انسانی به پاسخی مناسب برای جنبه‌های متفاوت و مورد توقع باشندگان آن، از جمله جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی برسد. چنین معماری موفقی نیز باید پدید آورندگانی توانمند داشته باشد که به خوبی با مسائل بومی آن مکان آشنا بوده و توانایی استفاده از مزایا و توانمندی‌های آن را داشته باشند. معماری بومی ایران نیز دارای چنین خصیصه‌هایی است و هنگامی که این معماری غنی در حاشیه ساحل دریا پدیدار می شود، بهترین پاسخ جهت برآورد نیازهای باشندگان را بروز می-دهد. در همین راستا پژوهش حاضر به دنبال آن است تا با مطالعه توصیفی از روش تجربی به بررسی نظامات ساختاری بافت موجود، به بازشناخت ویژگی‌های اصلی معماری بومی لافت برآمده از شرایط خاص اقلیم گرم و مرطوب این منطقه، بپردازد تا بتوان برای باززنده سازی بافت‌های بومی مشابه آن از این راهکارها بهره جست.