جهان-محلی‌شدن موسیقی مردم‏پسند: مضامین دینی در رپ ایرانی-فارسی

تاثیرپذیری فرهنگ‌های مردم‌پسند نقاط مختلف دنیا از یکدیگر در دهه‌های اخیر در قالب مفهوم جهانی‌شدن مطالعه شده است. در این دیدگاه اغلب از تاثیرپذیری و گاه تحت سلطه بودن فرهنگ‌های بومی از جانب فرهنگ غالب جهانی سخن گفته می‌شود. دیدگاه جهان-محلی‌شدن به‌عنوان کامل‌کننده یا جایگزینی برای جهانی‌شدن، در کنار عناصر جهانی به عناصر بومی نیز توجه دارد و امر جهانی را فی‌نفسه نقطه‌ی مقابل امر محلی نمی‏داند. از جمله عرصه‏هایی که در آن می‏توان پروژه‌های جهان-محلی‌شدن را مشاهده و مطالعه کرد موسیقی مردم‏پسند است. در این مقاله ما با نگاه جهان-محلی‌شدن، مضامین دینی در موسیقی رپ ایرانی-فارسی را مطالعه کردیم. موسیقی رپ ایرانی-فارسی، از سویی تاثیرگرفته از فرهنگ رپ جهانی (غربی) و از سوی دیگر تحت تاثیر فرهنگ بومی (ایرانی-اسلامی) است و مصداق فرآیند جهان-محلی‌شدن است. برای نشان دادن این وضعیت، مضامین دینی در این موسیقی با استفاده از الگوی دین‏داری گلاک و استارک مطالعه شده است. در این الگو ادیان جهان شامل ابعاد اعتقادی، مناسکی، فکری، تجربی و پیامدی دانسته شده‌اند. باید توجه داشت که این مقاله به‏دنبال تایید شرعی این نوع موسیقی نیست و تنها درصدد مطالعه نوع پرداختن آن به مضامین دینی است. در این مقاله با استفاده از این ابعاد دین‌داری، به‌سراغ تحلیل محتوای کیفی متن قطعه‌های موسیقی رپ ایرانی-فارسی رفتیم. نتایج نشان داد مفاهیم دینی به‌عنوان جنبه‏ای بومی در موسیقی رپ ایرانی-فارسی مشاهده می‏شوند.