حیرت عصیانی اعصار (اعتراض و عصیان خیامی در شعر م.امید)

نویسندگان

  • ناهید خسروی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون
  • نجمه نظری استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا
چکیده مقاله:

تأملات یا اندیشه‌های خیامی از زمان رودکی تا دوره‌ی معاصر در شعر فارسی رواج داشته‌‌است. شک و پرسش‌‌های فلسفی، اعتراض و عصیان، تأکید بر ناپایداری عمر و ناگزیری مرگ، استحاله‌‌ و دعوت به اغتنام فرصت و شادخواری در تمامی دوره‌‌های ادبی، کم و بیش دیده می‌‌شود؛ با این حال به دلیل توجه خاص خیام به این اندیشه‌‌ها، از آنها با عنوان تأملات خیامی یاد می‌‌شود. تأملات خیامی در اندیشه، شخصیت و شعر مهدی اخوان ثالث جایگاه ویژه‌‌ای دارد. نارضایتی اخوان از اوضاع نابسامان جامعه در دوره‌‌ی پهلوی دوم، به ویژه در دهه‌‌ی سی، زمینه ساز عصیان فلسفی او می‌‌گردد و نهایتاً گله‌‌ی شاعر از تقدیر، اعتراض و عصیان فلسفی را به ویژه در مرثیه‌‌های اخوان پدیدار می‌‌نماید. با این حال، اخوان در بسیاری موارد نسبت به خیام لحنی صریح‌‌تر، تندتر و تلخ‌‌تر دارد و اعتراض‌‌ها، شکایت‌‌ها و عصیان‌‌های فلسفی او گاه یادآور شطحیات برخی عرفاست. مقاله‌‌ی حاضر  با رویکردی توصیفی- تحلیلی بر آن است تا با تأملی در سروده‌‌های اخوان، طی دوره‌‌های گوناگون زندگی‌‌اش، اعتراض و عصیان خیامی و زمینه‌‌های آن را در دو بخش سیاسی‌‌اجتماعی و فلسفی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل اعتراض نحوی در ترجمه شعر عربی

شعر، دارای ساختاری خاص است و مواردی از قبیل اعتراض یا  فصل نحوی، از ویژگی­های این ساختار است. اعتراض نحوی، به این معنی که کلامی در یک جمله، با قبل و بعد خود هیچ گونه تعامل لفظی ندارد. تبیین این ویژگی موجب تسهیل درک معنای ظاهری یک بیت و ترجمۀ آن است. در این نوشتار با اشاره به سابقۀ مقولۀ اعتراض در نحو عربی و تبیین مفهوم لغوی و اصطلاحی و برشمردن انواع معترض‌ها در نثر و نظم، پاره‌ای از مصداق های ...

متن کامل

برق عصیان (بررسی جلوه‌های گوناگون گناه در شعر حافظ)

یکی از مباحثی که حافظ نگاهی تازه بدان داشته مسألة گناه است که البته بدون داشتن یک نگرش جامع به مجموعة اشعار وی، ارائة تصویری روشن از جنبه‌های گوناگون گناه در شعر حافظ دشوار می‌نماید. نگاه حافظ به جوانب مختلف موضوع گناه دارای اهمیت است. وی معتقد است استعداد گناه کردن در وجود آدمی به ودیعت نهاده شده و این استعداد ازلی و تقدیر بشر است یعنی بشر از نظر ساختار وجودی میل به هنجارشکنی دارد وگاه از حد ت...

متن کامل

اعتراض اجتماعی در شعر قیصر امین‌پور

ادب اعتراض، مقوله‌ای از ادبیات است که طی آن هنرمند به منظور بیان مشکلات جامعه و روشنگری و آگاهی ‌بخشی، نارضایتی خود را از وضع موجود ابراز می‌دارد. شاعران متعهد، به واسطۀ رسالت و مسئولیتی که بر دوش خود احساس می‌کنند، نسبت به نابهنجاری‌های گوناگونی که به ویژه در ساختار اجتماعی و سیاسی می‌بینند، واکنش نشان می‌دهند. در ادبیات سنتی شاعرانی نظیر ناصرخسرو، سنایی، سعدی و حافظ و عبید زاکانی برای تحقق آر...

متن کامل

اعتراض اجتماعی در شعر قیصر امین‌پور

ادب اعتراض، مقوله‌ای از ادبیات است که طی آن هنرمند به منظور بیان مشکلات جامعه و روشنگری و آگاهی ‌بخشی، نارضایتی خود را از وضع موجود ابراز می‌دارد. شاعران متعهد، به واسطۀ رسالت و مسئولیتی که بر دوش خود احساس می‌کنند، نسبت به نابهنجاری‌های گوناگونی که به ویژه در ساختار اجتماعی و سیاسی می‌بینند، واکنش نشان می‌دهند. در ادبیات سنتی شاعرانی نظیر ناصرخسرو، سنایی، سعدی و حافظ و عبید زاکانی برای تحقق آر...

متن کامل

واژگان‌شناسی شعر اعتراض در ادبیات انقلاب اسلامی

شاعران و نویسندگان ایرانی در همة اعصار به بیان واقعیت‏ها و انتقاد از حاکمان وقت و اوضاع اجتماعی و سیاسی دوران خود پرداخته‌اند. این نوع از اشعار به "شعر اعتراض" موسوم هستند. این مقاله اشعار اعتراض را در دورة بعد از انقلاب اسلامی از جنبة واژگان‌شناسی مورد بررسی قرار می‌دهد و واژگانی که باعث تشخص زبان این نوع شعر گشته، نشان می‌دهد. هنجارگریزی‏‏‏های واژگانی در شعر اعتراض به گونه‏‏‏های مختلفی به وجو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 30

صفحات  225- 244

تاریخ انتشار 2018-07-25

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023