درک تاریخ و فلسفه آن در پرتو قرآن: ممیّزه تاریخ نگاری ابن‌خلدون

نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:

در میان فلاسفه و مورخان اسلامی، ابن‌خلدون فیلسوف، مورخ و جامعه­شناس مسلمان تونسی قرن هشتم هجری شخصیتی است که تلاش کرد فلسفه و تاریخ را در پرتو قرآن تبیین و تفسیر کند. از نظر وی عقل از درک و فهم بسیاری از صفات الهی، توحید، مسائل فلسفه الهی و مابعدالطبیعه قاصر است. وی در عین نفی عقلانیت مطلق، عقلانیت تاریخی را جایگزین آن می‌کند و از این رو فلسفه او تبدیل به فلسفه تاریخ می­شود. ابن‌خلدون با رد نظرات سه­گانه مطرح «ذات­گرایی پیشینی» ارسطو و پیروانش، و «نومینالیزم خدامحور» اشاعره و «نومینالیزم انسان محور» عصر مدرن، نظرگاه جدیدی به نام «ذات گرایی پسینی» ابداع می­کند و در پارادیم ابداعی خود، «علم عمران» را پیشنهاد می­کند که معنا و مفهوم و جایگاهی ممتاز در تفکرات این فیلسوف برجسته مسلمان دارد. مقاله حاضر با روش کتابخانه­ای و رویکرد توصیفی و تحلیلی انجام شده و با تبیین و تحلیل موضوعات فوق­الذکر به صورت مبسوط و مستدل و با تکیه بر آثار وی (مقدمه و العبر)، نشان می­دهد که ابن­خلدون اولین فیلسوف و مورخی است که توفیق یافته بحث­های فلسفی و نظریات خود را در پرتو قرآنبه صورت وسیع و ساختارمند در درک و فهم تاریخ و فلسفه تاریخ به کار گیرد. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

فلسفه تاریخ و تاریخ نگاری هنر از منظر سنّتی و نوین

مطالعۀ تاریخ و تبعاً نتایجی که از آن استنتاج می‌گردد مبتنی بر پارادایمی است که تاریخ‌نگاری به آن اتکا دارد. چیستی تاریخ و مسیر پیدایش آن و تبدیل شدن آن به علم تاریخ سرگذشتی به پیچیدگی حیات انسان دارد؛ زیرا تاریخ همواره وابسته به انسان است. کلمۀ تاریخ دو معنای اصلی دارد؛ آنچه در گذشته بوده، یعنی موعدی که اتفاق افتاده است؛ و دانشی که درباره آن وقایع بوده است، یعنی تاریخی که ثبت شده است. در بیشت...

متن کامل

شاخصه های تاریخ نگاری فاطمیان در گفتمان تاریخ نگاری اسلامی

تحقیق دربارة تاریخ­نگاری اسماعیلیان به دلیل ازمیان‌رفتن حجم قابل‌توجهی از آثار آنان، در میان پژوهشگران این حوزه از اقبال کمتری برخوردار بوده است. با بررسی معدود آثارِ باقی­مانده از مورخان اسماعیلی­مذهب و بازسازی تصویری کلی از آثار مفقودشدة آنان براساس منابع دیگر، پژوهش در تاریخ­نگاری این فرقه تا حدودی امکان­پذیر می­گردد. اهمیّت این پژوهش به این علت است که تاریخ­نگاری اسماعیلیان از منظر فاعلیّتِ...

متن کامل

فلسفه تاریخ و پایان تاریخ فوکویاما

 پایان تاریخ به عنوان ایده دهه پایانی قرن بیستم از اتمام چندین قرن منازعه ایدئولوژیکی سخن به میان اورد. منازعه‌ای که از عصر روشنگری بین ایدئولوژی‌های مختلف بشری که ادعای کشف قانونمندی حاکم بر تاریخ  داشتند، در گرفته بود. فلسفه نظری یا فلسفه جوهری تاریخ به عنوان یک دانش«هستی‌شناسانه» به دنبال فهم هستی تاریخ، سیر تحول آن و کشف معانی نهفته در روندها و رویدادهای کلی تاریخ است. فهم ...

متن کامل

تاریخ نگاری و تاریخ نگری خاندان منجم یزدی

تاریخ نگاری و تاریخ نگری دوره صفوی بر پایه کاربستی از عناصر معرفتی بر آمده از مقتضیات فرهنگی آن دوره بسط و گسترش یافت. اندیشه غالب در آثار مورخان این عصر را می توان نوعی حکمت الهیاتی خواند که از سوئی برآمده و متاثر از مذهب شیعه بود و از سوئی دیگر این اندیشه بنیان نظری مشروعیت و مقبولیت حاکمیت صفویان در گستره ایران را موجه می ساخت. از جمله این مورخان می توان به سه مورخ درباری خاندان منجم یزدی (م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 28

صفحات  1- 18

تاریخ انتشار 2012-09-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023