در جست‌وجوی دیگری؛بررسی جلوه‌های دگربودگی در ادبیات کودک و نوجوان ایران

مفهوم دیگری و دیگرانگی از مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی است که می‌توان آن را در گستره‌های گوناگونی از زندگی انسان چون اجتماع، سیاست، اخلاق، ادبیات، آموزش و پرورش و جز آن جست‌وجوکرد.در این پژوهش، در گام اول، تلاش‌شده انواع دیگرانگیدر نمونه‌ای شامل بیست و هفت اثر داستانی ادبیات کودک و نوجوان ایران، با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و با در پیش‌گرفتن رویکردی توصیفی بررسی‌گردد تا آشکار شود کدام‌یک از انواع دیگرانگی در کتاب‌های داستانی کودک و نوجوان ایران بازنمایی‌شده و کدام‌ها مجال جلوه‌گر‌شدن نیافته‌اند. در گام دوم چگونگی بازنمایی این دیگرانگی‌ها و نوع ارتباط شخصیت‌های دیگری با شخصیت‌های مرکزی داستان‌ها مورد بررسی‌ قرارگرفته‌است. برای رسیدن به این هدفبرای مطالعه‌ی نمونه‌ها از روش تحلیل محتوای تاملی با رویکردی توصیفی-تفسیری استفاده‌شده‌است. نتیجه‌ی این بررسی نشان-می‌دهد در ادبیات کودک و نوجوان ایران صدای دیگری چندان بلند نبوده و حضور او کم‌رنگ است. هم‌چنین کنش "دیگری" در ارتباط با قطب‌های فرادست داستان در بیش‌تر موارد محدود و تابع محدودیت‌هایی است که به دیگرانگی او برمی‌گردد. با این‌حال، مواردی از کنش تعاملی، سازنده و هم‌دلانه‌ی خود/دیگری نیز به‌چشم‌می‌خورد.