دسته ‌بندی و تحلیل دانشجویان سیگاری پسر دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه اصفهان بر اساس مدل فراتئوری

زمینه و هدف: مصرف دخانیات بعنوان یکی از عوامل افزایش‏دهنده بار کلی بیماری‏ها مطرح می‏باشد که سالانه باعث مرگ 4 میلیون نفر در جهان می‏شود. هدف این مطالعه دسته‏بندی دانشجویان سیگاری بر اساس مدل فراتئوری و تحلیل رابط بین متغیرهای مورد بررسی بر اساس سازه‏های این مدل، در بین دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 89-1388 بود. روش کار: نوع مطالعه توصیفی تحلیلی و روش نمونه‏گیری، افراد در دسترس بود. ابزار گردآوری داده‏ها، پرسشنامه فرم کوتاه سیگار کشیدن بر اساس سازه‏های مدل فراتئوری بود. آنالیز داده‏ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس انجام قرار گرفت. یافته‏ها: 131 نفر (2/66%) در مرحله پیش تفکر، 30 نفر (2/15%) در مرحله تفکر، 26 نفر (1/13%) در مرحله آمادگی، 8 نفر (4%) در مرحله عمل و 3 نفر (5/1%) در مرحله نگهداری بودند. با عبور از مرحله پیش تفکر به مرحله نگهداری، میزان خودکارآمدی افراد افزایش و میزان وسوسه سیگار کشیدن کاهش یافت (p<0.05). با عبور از مرحله پیش تفکر به سمت مرحله نگهداری، فوائد مصرف سیگار اگرچه کاهش نشان داد، اما این کاهش معنی‏دار نبود (p>0.05). اما مضرات مصرف سیگار از مرحله پیش تفکر تا مرحله نگهداری، افزایش نشان داد (p<0.05). همچنین در طی عبور از مراحل، افراد بیشتر از فرآیندهای رفتاری و کمتر از فرآیندهای شناختی استفاده کرده‏اند. نتیجه‏گیری: اکثر دانشجویان در مرحله پیش تفکر قرار دارند و مداخلات لازم جهت ترغیب آنان به ترک سیگار با استفاده از سازه‏های مدل فراتئوری ضروری است. افزایش خودکارآمدی و تأکید بر مضرات مصرف سیگار، باعث حرکت به‏سوی مراحل آخر و ترک مصرف سیگار می‏شود.