دیه قتل شبه عمد از دیدگاه امام خمینی(ره)

مقدار دیه در قتل عمد، شبه‌عمد و خطا برابر است و در هر یک از این ‌گونه­ها، یکی از اصناف شش­گانه­ای که فقها برای دیه مشخص کرده­اند، پرداخت می­شود. با این وجود در صورتی که جانی، شتر را به‌عنوان دیه برگزیند، سن و سال صد شتری که می‌پردازد در هر یک از این سه نوع قتل متفاوت است. فقها در رابطه با خصوصیات سنی و عناوین شترهایی که در قبال قتل شبه‌عمد پرداخت می­شوند، بر یک رأی نیستند. از سخنان ایشان دراین زمینه، پنج نظر مختلف استنباط می­شود. منشأ این اختلاف نظرها، روایات گوناگونی است که درهرکدام، چینش شتران پرداختی و سن‌وسال آنها، به­گونه­ای متفاوت با روایات دیگر توصیف شده است. نگارنده در این نوشتار، با استفاده از روش کتابخانه­ای و با رویکردی توصیفی- تحلیلی بر آن شده تا دیدگاه امام خمینی(ره) را دراین خصوص، بررسی نموده و به وجوه تمایز و اشتراک نظریه ایشان با دیگر فقها بپردازد. می­توان دیدگاه امام خمینی(ره) در این خصوص را نظریه­ ششم در تعیین دیه قتل شبه‌عمد محسوب کرد. ایشان در پی اعتقاد به عدم ترجیح روایات بر یکدیگر، پس از طرح احتمال تخییر جانی، در اخذ به روایات وارده، در نهایت، ضمن حکم به احتیاط در پرداخت شترهایی که ارزش بیشتری دارند، مصالحه جانی با اولیای دم را بهترین و متقن­ترین راهی می­داند که از سویی مانع اجحاف بر اولیای دم می­شود و از سویی دیگر، مورد رضایت جانی خواهد بود.