رقابت‌های امنیتی ایران و ترکیه در جریان بیداری اسلامی؛ مطالعۀ موردی: مصر و تونس

بیداری اسلامی با تغییر توازن قوای خاورمیانه و شمال آفریقا، سبب تغییر نقش قدرت‌های منطقه‌ای گردید؛ بنابراین، رقابت ژئوپلتیک ایران و ترکیه، بیش‌ازپیش اهمیت یافت. گفتنی است که به تونس و مصر به‌عنوان پیشروان تغییرات انقلابی، بیشتر توجه می‌شود. در این پژوهش، نقش ایران و ترکیه در رابطه با این دو کشور مقایسه شده است. سؤال مقاله این است ‌که این دو دولت چه رویکردی در قبال افزایش امنیت ملی خود در ارتباط با بیداری اسلامی در پیش گرفته‌اند؟ فرضیۀ پژوهش این است که ایران و ترکیه به استقبال تحولات انقلابی مصر و تونس رفتند و عزم داشتند ساختار سیاسی خود را به‌عنوان الگوی مناسب ترویج کنند. سیاست صدور انقلاب ایران مبتنی بر نظریۀ پخش، در راستای انتقال تهدیدات امنیتی به دورترین نقاط ژئوپلتیک خود بوده است؛ اما سیاست‌های سازه‌انگارانۀ ترکیه سبب انزوای سیاست خارجی این کشور، پس از سقوط اسلام‌گرایان مصر و تونس بوده است. حال آنکه رویکرد ایران مبتنی بر امنیت چندبُعدی، سبب بهبود نقش این دولت در فضای منطقه می‌شود؛ زیرا بحران سوریه، مسئلۀ امنیتی دولت‌های خاورمیانه است که رویکرد دیپلماتیک ایران در این زمینه که مبنی بر صلح‌طلبی، استقلال‌طلبی و منطقه‌گرایی است، سبب شده است ایران بیشتر از ترکیه به مصر و تونس نزدیک شود.