روابط بین پایداری خاکدانه ها و برخی خصوصیات خاک در خاک‏های حوزه آبخیز طالقان

پایداری خاکدانه‏ها کی از خصوصیات اصلی مؤثر بر فرسایش‏پذیری و ویژگی‏های اصلی هیدرولیکی و فیزیکی خاک است. آگاهی از مؤلفه‏های خاک کنترل‌کننده پایداری خاکدانه‏ها برای حفظ ساختمان خاک بسیار مهم است. همچنین شناسایی خصوصیات بحرانی خاک مؤثر بر پایداری خاکدانه‏ها در حوزه آبخیزی که فرسایش خاک ناشی از الگوهای طبیعی پایداری خاکدانه‏ها است، پایه و اساس استراتژی‏های حفاظتی است. هدف این مطالعه که در خاک‏های سطحی طالقان انجام شده، بررسی رابطه بین پایداری خاکدانه‏ها و برخی از خصوصیات خاک است. در این تحقیق، واحدهای کاری بر اساس همگنی در شیب دامنه، جهت جغرافیایی و سنگ‏شناسی حاصل شده‏اند، سپس با تکیه‌بر نتایج مطالعات زمین‏آماری در مقیاس واحدهای همگن کاری در بخشی از خاک‏های حوزه آبخیز طالقان به وسعت 3260 هکتار، 84 نقطه به‌عنوان نقاط نمونه‏برداری خاک انتخاب شده‏اند. شاخص‏های پایداری مورد استفاده میانگین وزنی قطر خاکدانه‏ها و پایداری مرطوب خاکدانه‏ها هستند. همبستگی بین میانگین وزنی قطر خاکدانه‏ها و خصوصیات خاک با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون استخراج شده و بر اساس معنی‏داری آماری آن‌ها ارزیابی شده است. سپس بر اساس نتایج همبستگی و با استفاده از روش رگرسیون گام‌به‌گام اقدام به توسعه مدل‏های پیش‏بینی پایداری خاکدانه‏ها شد. نتایج حاکی از غیرقابل ‌انتظار بودن همبستگی بین خصوصیات خاک و پایداری خاکدانه‏ها است به طوریکه همبستگی بین پایداری خاکدانه‏ها با درصد آهک، رس و رطوبت اشباع منفی است درحالی‌که با درصد شن ریز و شن خیلی ریز مثبت است. بنابراین بهبود پایداری خاکدانه‏ها و کنترل فرسایش خاک در حوزه آبخیز طالقان درگرو مدیریت این خصوصیات خاک و انجام پروژه‏های حفاظت خاک در جهت تعدیل و بهینه کردن آن‌ها است.