رویکردهای عرفانی در طراحی کتیبه های کوفی معقد

نویسندگان

  • اصغر فهیمی‌فر استادیار گروه پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس،
  • صداقت جباری دانشیار گروه گرافیک و عکاسی، دانشکدۀ هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

کوفی معقد یکی از اولین نمونه‌های کوفی تزیینی است که نقشینۀ گره از اجزای اصلی آن است. کوفی تزیینی و از جمله کوفی معقد در مطالعات پیشین همواره ترکیبی از کوفی ساده و نقوش تزیینی پنداشته شده است؛ ولی به‌نظر می‌رسد این خط کل منسجمی باشد که از تغییرات روابط هندسی‌ در ساختار مفردات و مرکباتِ خط کوفی به وجود آمده است. از این رو، مقالۀ حاضر قصد دارد ضمن مطالعۀ روابط هندسی مفردات و مرکباتِ کوفی معقد به زمینه‌یابی تحولات این خط بپردازد تا براساس سیر تحولاتِ فرمیِ کوفی معقد به اندیشه‌ای که آن‌ را شکل داده است دست یابد. بدین‌منظور، با استفاده از روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی با دیدگاه استنباطی تغییرات هندسی در سیر تحول خط را برمبنای مفاهیم عرفانیِ گره تحلیل می‌کند. در نتیجه، رابطۀ سیر تحولات خط کوفی معقد با رویکردهای عرفانی نمایانده می‌شود که نشان می‌دهد هندسۀ عرفانی زمان و مکان در طراحی کتیبه‌های کوفی معقد تأثیر گذاشته و به‌صورت گره نقطه، گره قلب و گره سرمدی در مفردات خط تجلی یافته است. این هندسۀ زمان و مکان در طراحی مرکبات خط نیز به ‌کار رفته و به‌ترتیب مفاهیم گره‌افزایی و گره‌گشایی را در ترکیب‌بندی القا می‌کند. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی سیرتحول خطوط کوفی و عربی و کتیبه خوانی اسلامی

در میان آثار عرب‌ها سند و مدرکی وجود ندارد که نشان دهد آن‌ها نوشتن را می‌دانستند. فقط حِمیَری‌ها در یمن بودند که آثاری از آن‌ها باقی مانده که با حرف مَسنَد می‌نوشتند و ارتباط در شمال که با حروف نَبَطی می‌نوشتند و آثارشان نیز در نواحی حوران و به لقاء باقی است. برخی از آنان که قبل از ظهور اسلام به عراق یا شام سفر کرده بودند و رفتار و اخلاق شهرنشینی را کسب کردند و نوشتن را از ایشان به عاریت گرفتند و باز...

متن کامل

گونه شناسی شکلیِ کتیبه های کوفی در مساجد و مناره های شیوه رازی و آذری در استان اصفهان

خط به­ عنوان وسیلة ارتباطی با ایجاد امکان انتقال اندیشه ­ها به آیندگان و تأثیری که بر پیشبرد تمدن و فرهنگ بشری داشته، دارای اهمیت است. خط­ کوفی آغاز کتیبه­ نگاری در بناهای اسلامی بوده و با گذر زمان راه رشد را پیموده و گونه­ های جدیدی از آن ایجاد شده­است. در باب هنر اسلامی پژوهش­ های بسیاری صورت ­گرفته اما به بررسی دقیق و گونه­ شناسی خط­کوفی به‌ صورت جامع کمتر توجه شده­است. یافته­های محققان پیشی...

متن کامل

تبیین ویژگیهای گرافیکی کتیبه های کوفی بنایی مسجد جامع اصفهان

کتیبه نگاری در ایران سابقه ای طولانی دارد. کتیبه ها را بر اساس معیارهای مختلف از جمله نوع خط می توان دسته بندی کرد. خطوط کوفی، به ویژه مَعقلی که خاص بنا طراحی و استفاده می شود از نمونه های شاخص تزیینات کتیبه ای معماری اسلامی است. خط کوفی تاریخچه ی تکامل پرفراز و نشیبی را پیموده است. به طور کلی می توان گونه های مختلف کوفی را به سه دسته ساده ی تحریری، انواع تزیینی و کوفی بنایی ( مَعقِلی) دسته بندی ک...

15 صفحه اول

بررسی رویکردهای ترجمه در کتیبه های ایران باستان

قدیمی ترین آثار مکتوبترجمه شده به زبان فارسی متعلّق به دوره هخامنشی می باشد .متون تاریخی از اهمیّت بسزایی در زمینه ی ترجمه برخوردارند، زیرا اطّلاعات ارزشمندی از گذشتگان را در اختیار ما قرار می دهند و ما را با فرهنگ و سنن اجدادمان بیشتر آشنا می سازند. در زمینه ی ترجمه ی کتیبه های ایران باستان پژوهش های اندکی صورت گرفته، تنها در برخی مقالات و آثار به صورت پراکنده به آن اشاره شده است. در این پژوهش به...

15 صفحه اول

راهبردنگاهداشت مرمت واحیای کتیبه کوفی ودیوارنگاره خانه حسینیان شهریزد

بررسی و مطالعات پژوهشگران در طی قرون متمادی نشان می دهد که سنت دیوارنگاری بسیار کهنتر ازدیگر هنرهای رایج بوده است و به نوعی پدر هنر تصویرگری محسوب می شود. این هنر معمولا از جنبه های آئینی، روایتگری ، تزیینی و یا ترکیبی از آنها برخوردار بوده است و در هر دوره ای با سبک و سیاق خاص خود نمود پیدا کرده است. در دوره اسلامی جدای از منع صورتگری، این هنر چنان تقویت گرید که می توان گفت نگاره های نمادین ...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 27

صفحات  5- 19

تاریخ انتشار 2014-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023