ریخت‌شناسیِ حکایت‌های عاشقانۀ بخشِ «مَکرِ زنان» در «هزار‌و‌یک شب» برپایۀ نظریّۀ رواییِ پراپ

نویسندگان

  • مقداد گلشنی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده مقاله:

     روایت‌شناسی رویکردی ست ساختار‌گرا که به‌دنبالِ یافتنِ نظامِ حاکم بر انواعِ روایی و ساختارِ بنیادینِ روایت است. یکی از بر‌جسته‌تر‌ین پژوهش‌ها در‌زمینۀ روایت‌شناسی، پژوهشِ پراپ روی صد قصّۀ فولکلورِ روس است که به صدورِ حکم‌هایی در‌موردِ ساختِ بنیادینِ قصّه‌های پریان و رده‌بندیِ آن‌ها انجامیده‌است. پژوهشِ حاضر، با نگاه به نظریّۀ پراپ، به‌دنبالِ بر‌رسیِ وجود یا عدمِ ساختارِ رواییِ کلّی در حکایت‌های عاشقانۀ بخشِ «مَکرِ زنان» در «هزار‌و‌یک شب» و بر‌رسیِ کار‌آمدی یا نا‌کار‌آمدیِ نظریّۀ رواییِ پراپ در تبیینِ ساختار‌های رواییِ این حکایت‌ها بر‌آمده‌است. بدین‌منظور ابتدا روایت و برخی عناصرِ ساختاریِ آن تعریف‌شده و پس از مروری بر تاریخچۀ روایت‌شناسی و مهمّ‌تر‌ین آراءِ روایت‌شناسان، نظریّۀ روایتیِ پراپ و برخی نقد‌های صورت‌گرفته به آن بیان‌شده‌است. سپس تک‌تکِ قصّه‌ها تحلیل و به‌قصدِ مقایسه، جدول‌بندی شده‌است. نتایجِ برآمده از جدول‌بندیِ قصّه‌ها نشان‌داده‌است حکایت‌های بر‌رسی‌شده، از‌نظرِ نوعِ خویشکاری‌ها، ساختارِ مشابهی منطبق بر الگوی پراپ دارند، امّا از‌نظرِ توالیِ خویشکاری‌ها، از توالیِ موردِ‌نظرِ پراپ پیروی‌نمی‌کنند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ریخت شناسیِ حکایت های عاشقانۀ بخش «مَکرِ زنان» در «هزار و یک شب» برپایۀ نظریّۀ رواییِ پراپ

روایت شناسی رویکردی ست ساختار گرا که به دنبالِ یافتنِ نظامِ حاکم بر انواعِ روایی و ساختارِ بنیادینِ روایت است. یکی از بر جسته تر ین پژوهش ها در زمینۀ روایت شناسی، پژوهش پراپ روی صد قصّۀ فولکلورِ روس است که به صدورِ حکم هایی در مورد ساختِ بنیادینِ قصّه های پریان و رده بندیِ آن ها انجامیده است. پژوهش حاضر، با نگاه به نظریّۀ پراپ، به دنبالِ بر رسیِ وجود یا عدمِ ساختارِ رواییِ کلّی در حکایت های عاشقانۀ بخش «مَکرِ زنان» ...

متن کامل

هزارویک شب از منظر بازآفرینی ادبی

چکیده گسترة مقالة حاضر، بررسیِ تفسیر خاصّ استیو بارون از کتاب هزار و یک‌ شب در شکل بازآفرینی آن در فیلم هزار و یک‌ شب است. مسئلة تحقیق این است که فیلم هزار و یک شب، چقدر به متن هزار و یک شب نزدیک و چقدر از آن فاصله گرفته و آیا امکان افزودن تفاسیر جدید به متن هزار و یک شب را دارد؟ هدف از این مقاله، اثبات این نکته است که بازآفرینی، اخذ است ولی گرته‌برداری نیست، بلکه یک اثر فرهمند فرهنگی تازه است ک...

متن کامل

تأثیرپذیری نجیب محفوظ از هزارویک شب

چکیده                                                                                         هزارویک شب به­­عنوان مشهورترین مجموعه­ی افسانه‏های پریان، با ویژگی خاص چندفرهنگی بودن، همواره مورد توجه نویسندگان بزرگ شرق و غرب قرار داشته است. در این میان، نجیب محفوظ، برنده­ی جایزه­ی نوبل ادبیات در سال 1988 میلادی، یکی از برترین آثار خویش را برپایه­ی هزارویک شب و در امتداد آن نگاشته است که در این ...

متن کامل

زمان در کُنش روایت داستانى هزارویک شب پژوهشى ساختارمحور

یکى از مسائل مهمى که در نظریه ساختارگرایى بدان پرداخته شده، رابطه میان زمان و روایت و چگونگى تبلور زمان در روایت است. یکى از راه‏هایى که باعث ملموس و عینى شدن این امر انتزاعى مى‏شود، کنش روایت است. به طور کلى بر مبناى تحلیل ساختارگرایان، به ویژه بارت و ژرار ژنت، زمان یکى از مؤلفه‏هاى اصلى پیشبرد هر روایت است که به همراه علیّت، خط داستان را به پیش مى‏برد. در این مقاله انواع مختلف زمان در داستان‏ه...

متن کامل

کهن‌نمونه‌ها در داستانی از هزارویک شب (حکایت جوذر)

هزارویک­شب همچون بسیاری از آثار ادبی جهان آیینه‌ای است که کهن‌‌نمونه‌ها را، به‌عنوان محصولات تجربه‌های مکرر بشر که در ناخودآگاه وی به یادگار نهاده شده‌اند، به‌شیوه‌ای نمادین منعکس می‌کند. مطالعه روان‌کاوانه اسطوره‌ها، که گنجینه آرزوها و اندیشه­های بشری­اند، نشان­دهنده حضور ناخودآگاه جمعی است که در این نمونه‌های ازلی آشکار می‌شوند. در این پژوهش یکی از داستان­های هزارویک­شب با عنوان «جوذر» با توج...

متن کامل

بررسی تطبیقی داستان‌های هزارویک شب با داستان هفت‌پیکر نظامی

هزارو‌یک‌شب، معروفترین مجموعه داستانی است که عناصر فرهنگی ملّت‌های گوناگون مشرق زمین را در دل خود جای داده است. در این مجموعه داستان، نشانه‌هایی از افسانه‌های هندی، ایرانی، عربی و ... دیده می‌شود، اما با اطمینان نسبی می‌توان اظهار کرد که نخستین پایۀ هزارو‌یک شب، همان کتاب ایرانی هزارافسان بوده که پس از ترجمه به زبان پهلوی به قصّه‌های ایرانی افزوده گردید. هفت‌پیکر یا بهرام‌نامه، چهارمین منظومه نظ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 3

صفحات  99- 123

تاریخ انتشار 2015-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023