زیر بنای حقوق گیاهان از دیدگاه قرآنی

سابقه و هدف: از آیات قرآن کریم چند اصل بسیار مهم درمورد گیاهان استخراج می‌شود که زیربنای حقوقی آنان را در اسلام را تشکیل می‌دهد. این اصول می‌تواند هدایت‌کننده دانشمندان در رعایت مبانی اخلاق انسانی درمورد گیاهان به‌طور اعم و گیاهان داروئی به‌طور اخص باشد. مواد و روش‌ها: در این مقاله از منابع و کتب الکترونیکی مانند، بانک اطلاعاتی Pubmed و منابع غیرالکترونیکی مانند، قرآن کریم ، تفاسیر المیزان و نمونه و کتب فقهی اسلامی مانند وسایل‌الشیعه استفاده شده‌است. یافته‌ها: 1- اصل خلقت : در آیاتی از قرآن کریم از تعابیری مانند «مایۀ عبرت» ، « مایۀ شادی و بهجت » استفاده شده‌است. یکی از اهداف ذکر خلقت گیاهان در قرآن، یادآوری قدرت و حکمت خدا است. 2- حق حیات : گیاهان مخلوقات خداوند و دارای حق زندگی هستند. بنابراین انسان مجاز به پایمال‌کردن این حقوق نیست.3 - اصل عبادت : براساس آیۀ 18 سورۀ حج، مفهوم عبادت و سجده اشاره به تسلیم گیاهان در برابر تصمیم خداوند و در مسیر منافع انسان است. 4 – درک وشعور : آزمایش‌های تجربی نشان داده که گیاهان نیز از سطح بالایی از درک وشعور از وضعیت خود و محیط پیرامون برخوردارند. 5- اصل جزا و رستاخیز : از دیدگاه فلسفۀ اسلامی، معاد درمورد هر موجودی به معنی صعود به یک سطح بالاتر است و گیاهان دو روح از چهار روح، یعنی روح حیاتی و روح نباتی را دارا هستند. نتیجه‌گیری: از دیدگاه اسلام گیاهان هرچند قوۀ ناطقه و عاقلۀ انسانی را ندارند، ولی از درک و شعور بهره‌مند بوده و از احساسات و عواطف برخوردارند. به همین دلیل فقه اسلامی، انسان را مجاز به تخریب زندگی گیاهی نمی‌داند و در صورت استفاده دارویی از گیاه، بهتر است عضو مؤثره گیاهی به‌طور مستقیم توسط بیمار خورده شود تا گیاه جزوی از وجود انسان شود.