سنجش تناسب اراضی استان مازندران برای کشت کلزا براساس روش‌‌های ارزیابی تصمیم‌‌گیری چندمعیاره در محیط GIS

در بین دانه‌‌های روغنی، کلزا بعد از سویا و نخل روغنی به‌عنوان سومین منبع مهم تولید روغن در جهان است. استان مازندران با دارا بودن پتانسیل‌‌‌‌های حرارتی و بارشی، نزدیک به 19 درصد از دانه‌‌های روغنی کشور را تولید می‌‌کند. بدین منظور هدف اصلی این تحقیق سنجش تناسب اراضی استان مازندران برای کشت کلزا براساس روش‌‌های تصمیم‌‌گیری چندمعیاره در محیط GIS است. برای دستیابی به سنجش تناسب اراضی منطقۀ مورد مطالعه، از آمار داده‌‌های اقلیمی ایستگاه‌‌های سینوپتیکی و کلیماتولوژی موجود در سطح استان از بدو تأسیس تا سال 1390 مربوط به هر یک از مراحل فنولوژیکی کلزا از‌قبیلِ درجه حرارت، بارش، درجه روز-رشد، ساعات آفتابی، تعداد روزهای یخبندان و رطوبت نسبی و همچنین از داده‌‌های قابلیت محیطی، شاملِ تیپ اراضی، کاربری اراضی، عمق خاک، ارتفاع، شیب و جهت شیب، استفاده شده است. برحسب هدف و ماهیت تحقیق، نوع تحقیق از نوع کاربردی و روش انجام تحقیق به‌صورت توصیفی- تحلیلی است. در انجام گردآوری اطلاعات توصیفی از روش اسنادی (جستجوی کتابخانه‌‌ای) استفاده شده و سپس به‌منظور اولویت‌‌بندی و ارزیابی معیارها در ارتباط با کشت کلزا، از روش تحلیل تصمیم‌‌گیری چندمعیاره (MCDM) مبتنی‌بر روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) استفاده شده است. در‌نهایت با وزن‌‌دهی به لایه‌‌های تهیه‌شده براساس معیارها و مدل موردنظر، تلفیق و همپوشانی لایه‌‌ها در محیط GIS صورت‌گرفته و لایۀ نهایی ارزیابی تناسب اراضی برای کشت کلزا تهیه شد. نتایج به‌دست‌آمده از مباحث مطرح‌شده نشان داد که اراضی منطقۀ مورد مطالعه براساس پتانسیل اقلیمی و محیطی دارای 3/15 درصد اراضی بدون محدودیت، 2/28 درصد اراضی با محدودیت کم، 2/48 درصد اراضی با محدودیت متوسط و 3/8 درصد اراضی با محدودیت زیاد است.