سنجش میزان کارایی زیرگذرهای شهری در راستای پایداری - مورد پژوهی: زیرگذر چهار راه ولیعصر، تهران

مقدمه و هدف پژوهش: رشد روزافزون شهرنشینی و ظهور فضای کلانشهری اغلب جریانهای اقتصادی و اجتماعی بین المللی و  ملی را متوجه این فضاها نموده است. این رشد علاوه بر بازدهی­های اقتصادی و نقاط مثبت آن باعث به وجود آمدن مشکلات متعددی از جمله در حوزه حمل و نقل و ترافیک شده­است. یکی از راه­حل­هایی که محققان شهری در پاسخگویی به مشکلات پیش آمده پیشنهاد داده­اند، احداث زیرگذرهای شهری است. در چند سال گذشته نیز در محدوده چهار راه ولیعصر تهران مشکلات ناشی از رفت و آمد و ازدحام سواره و پیاده به بالاترین میزان خود رسید به گونه­ای که ترافیک و دسترسی­ها را با مشکل روبرو ساخت. در واقع، ساخت زیرگذر چهارراه ولیعصر، پاسخی به مشکلات به وجود آمده بود. این پژوهش نیز با هدف سنجش میزان کارایی زیرگذر چهار راه ولیعصر و ارتباط آن با پایداری تدوین شده است. روش پژوهش: روش پژوهش بصورت توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی-توسعه­ای می­باشد. داده­ها به دو صورت کتابخانه­ای و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده­اند. اطلاعات پرسشنامه وارد نرم افزار spss شده و در تحلیل آن علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون­های آماری پیرسون و تحلیل واریانس استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان کارایی زیرگذر چهار راه ولیعصر بالاتر از حد متوسط است.در هفت شاخص مطرح شده، میانگین­ها بالاتر از 3 می­باشد و بیشترین میانگین مربوط به ایمنی و امنیت با مقدار 3.8 می­باشد. در ادامه ارتباط میان کارایی و پایداری با ضریب 0.395 مثبت و معنی­دار بدست آمده است. همچنین بر اساس جدول آنالیز واریانس، رابطه رگرسیونی بین شاخص‌های کارایی و پایداری وجود دارد. زیرا p- مقدار از 05/0 کمتر است. نتیجه گیری: زیرگذر چهار راه ولیعصر را می­توان به عنوان یک پروژه موفق شهری محسوب نمود هر چند با کاستی­هایی همراه است و شاید مهم­ترین چالش این باشد که چرا باید شهروندان از زیرزمین عبور کنند و خودروها از بالای زمین؟. اما به­ناچار این پروژه در پاسخ به مشکلات بوجود آمده احداث شده است و تاکنون نسبتا موفق عمل کرده است. در نهایت نیز  جهت کارایی بیشتر پیشنهاداتی مانند ایجاد بالابر­های مجهزتر برای استفاده معلولان و گروه­های خاص جهت افزایش کارایی زیرگذر چهار راه ولیعصر پیشنهاد شده است.