شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس برخی از گونه‌های جنس Marrubium در ایران

جنس Marrubium از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) در نقاط مختلف جهان (اروپا، آسیا و نواحی مدیترانه) حدود 30 گونه دارد. تعداد گونه‌های موجود از این جنس در ایران 9 گونه است. این گیاه در طب سنتی به عنوان ضدعفونی کننده، خلط‌آور، مدر، نیرو دهنده، تب‌بر و مقوی قلب و معده مصرف دارد. در این تحقیق، بخش‌های هوایی چهار گونه از جنس Marrubium (M. propinquum،M. astraconium ، M. parviflorum، M. cuneatum) از نواحی شمال و شمال غرب ایران جمع‌آوری و سپس به روش تقطیر با آب، اسانس‌گیری و توسط روش‌های GC وGC/MS ، شناسایی و مقایسه گردید. در اسانس گونه M. parviflorum،44 ترکیب (42/92 درصد)، گونه M. propinquum، 44 ترکیب (27/93 درصد)، گونه M. cuneatum،40 ترکیب (05/90 درصد) و گونه M. astraconium، 41 ترکیب (61/96 درصد) شیمیایی شناسایی شد. نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که ترکیب‌های عمده اسانس در گونه M. parviflorum، شامل Bicyclogermagrene (64/14 درصد)، trans-Caryophyllene (54/13 درصد)، Germacrene D (43/10 درصد) و (+)-Spathulenol (12/9 درصد) است. در اسانس گونهM. propinquum، ترکیب‌های Palmitic acide (42/14 درصد)، Germacrene D (99/10 درصد)، در اسانس گونه M. cuneatum، ترکیب‌های n-Hexadecanol (57/13 درصد)، Bicyclogermagrene (82/10 درصد) و در اسانس M. astraconium، ترکیب‌های trans-Caryophyllene (95/10 درصد) و trans-Chrysanthemal (29/9 درصد) به عنوان ترکیبات اصلی اسانس‌ها به شمار می‌روند. مقایسه ترکیب درصد اجزای تشکیل دهنده اسانس چهار گونه Marrubium نشان دهنده تشابه ترکیبات کمی در هر چهار گونه می­باشد ولی میزان آن‌ها کاملاً با هم متفاوت است