شگردهای فراخوانی شخصیت‌های سنّتی و بیان دلالت‌های آن در شعر أمل دُنقُل

حضور فعّال سنّت و چهره‌های سنّتی در شعر معاصر عربی و الهام‌گیری شاعران از آن، هر کوششی را در جهت روشن‌تر کردن آن مهم، اقدامی موجه می‌نماید، به‌ ویژه اینکه اگر شعر آن شاعران از این زاویه مورد ارزیابی قرار نگیرد، چهرة حقیقی شعرشان همچنان در سایه روشن ابهام باقی خواهد ماند. گفتار حاضر می‌کوشد شگردهای فراخوانی شخصیت‌های سنّتی و دلالت‌های آن‌را در شعر أمل دنقل (1983 – 1941) - یکی از شاعران نامدار شعر معاصر عربی به وجه عام و شعر مصری به وجه خاص – مورد بررسی قرار دهد. از آن‌روی که حضور شخصیت‌های سنّتی در شعر وی از بسامد بالایی برخوردار است و شاعر نیز با هنرنمایی خاص در القای مفاهیم مورد نظر از آنها الهام می‌گیرد. در فراخوانی شخصیت‌های سنّتی، شاعر سعی کرده تا از سه تکنیک علم (اسم، کنیه، لقب) ، نقش و گفتار بهره جوید وآنها را به سه شکل جزئی، ممتد و محوری در بستر شعری خود حضور دهد. شیوه‌های فراخوانی شاعر نیز از طریق هر سه صیغة غایب، مخاطب و متکلم صورت گرفته و تمرکز وی بر این بوده تا بیشتر در اصل آن چهره‌ها تغییر و تبدیل ایجاد کند، نه اینکه آنها را بصورت دست نخورده در شعرش دخالت دهد، که البته چگونگی بهره‌گیری شاعر از موارد یاد شده و سهم آنها در دلالت بخشیدن به شخصیت سنّتی، همان چیزی است که ما در اینجا به آن می‌پردازیم.