شیوع کمردرد و برخی عوامل خطر آن در کارکنان پرستاری

شیوع کمردرد و برخی عوامل خطر آن در کارکنان پرستاری دکتر فرهاد رمضانی بدر ، دکتر علیرضا نیکبخت نصرآبادی، دکتر علی محمدپور چکیده مقدمه: بررسی های انجام شده بیانگر آن است که آسیب به کمر یکی از شایع ترین خطرات شغلی پرستاران است. در این رابطه عوامل خطر جسمی و روان شناختی متعددی در محیط کار وجود دارند که می توانند باعث ایجاد و عود کمر درد شوند. عدم شناخت و عدم کنترل این عوامل باعث ناتوانی افراد حرفه ای و متخصص، هزینه های درمانی و مراقبتی قابل توجه، غیبت از کار و هزینه های ناشی از آن می گردد. این پژوهش به منظور تعیین میزان شیوع و برخی عوامل خطر کمردرد در کارکنان پرستاری بیمارستان های آموزشی شهر زنجان در سال 1382 انجام شده است. مواد و روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی بوده که بر روی 296 نفر از کارکنان پرستاری (شامل پرستاران، بهیاران و کمک بهیاران) انجام گرفته است. که در واقع شامل کلیه کارکنان پرستاری شاغل در مراکز ذکر شده می باشد. بنابراین، از روش سرشماری برای گردآوری داده ها استفاده شده است. ابزار مورد استفاده پرسشنامه و مصاحبه بود. پرسشنامه شامل سؤالاتی از مشخصات فردی واحدهای مورد پژوهش، سؤالاتی در رابطه با ابتلا به کمر درد و خصوصیات کمردرد افراد مبتلا و عوامل خطر احتمالی می باشد. جهت تعیین عوامل خطر احتمالی، پس از تعیین میزان شیوع کمردرد، این عوامل در دو گروه مبتلا به کمردرد و غیر مبتلا به کمردرد مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل یافته ها از آمار توصیفی شامل جداول توزیع فراوانی مطلق و نسبی، میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطی شامل آزمون t مستقل و آزمون مجذور کای استفاده گردیده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که میزان شیوع کمردرد در کارکنان پرستاری مورد پژوهش (7/52 درصد) است و میانگین روزهای غیبت از کار در اثر کمر درد در طول یک سال قبل از مطالعه در کارکنان پرستاری 3/10روز با انحراف معیار 8/16می باشد. همچنین یافته ها بیانگر آن است که با اطمینان (95 درصد) عواملی چون سن، سابقه کار در حرفه های پرستاری، وضعیت تأهل، نوع بخشی که بیشترین سابقه کار در آن بوده، مدت زمان انجام امور خانه داری، تعداد دفعات بلند کردن اشیا با وزن بیش از 3 کیلو گرم، تعداد دفعات تغییر پوزیشن بیمار، تعداد دفعات تغییر جابجایی مددجو از تخت بر روی برانکارد و بالعکس، سابقه کمر درد در اعضای خانواده فرد مبتلا، سابقه اختلالات سیستم عضلانی اسکلتی در بروز کمردرد کارکنان پرستاری نقش داشته است. بحث و نتیجه گیری: میزان شیوع کمردرد در کارکنان پرستاری در مقایسه با تحقیقات مشابه در تهران (65 درصد) و گیلان (7/25درصد)، رقم قابل توجهی را نشان می دهد، همچنین با توجه به عوامل خطر متعددی که احتمالاً در زمینه های فردی و بیو مکانیکی در بروز کمردرد واحدهای پژوهش مؤثر بوده توصیه می شود در مورد میزان آگاهی مدیران و کارکنان پیرامون اصول پیشگیری از کمردرد و تعییین راهکارهای مؤثر جهت پیشگیری از این معضل بزرگ بهداشتی پژوهشهای لازم انجام گردد. واژه های کلیدی: شیوع، کمردرد، عوامل خطر، پرستاری