صنایع ایران و تجارت جهانی، تهدید یا فرصت؟

 پیوستن به سازمان تجارت جهانی در اساس فرایند گفتگوی چند جانبه است. این نکته، پیوستن به سازمان را به روندی پیچیده، زمانبر و دشوار تبدیل می¬کند. کشورهای متقاضی پیوستن به این سازمان باید بپذیرند که برای مطابقت قوانین ملی با مقررات موافقتنامه‌های چند جانبه سازمان اقدامهایی را به‌عمل آورند و تعهداتی را برای کاهش تعرفه‌ها و اصلاح مقررات به‌عهده گیرند تا دسترسی بیشتری را برای کالاها و خدمات خارجی فراهم کنند. مراحل پیوستن به سازمان تجارت جهانی شامل درخواست عضویت و تشکیل گروه کاری، بررسی فرایند تجارت خارجی کشور متقاضی پیوستن، گفتگوهای چند جانبه برای تهیه جدول امتیازها و تعهدات مربوط به گات 1994 است و همچنین، جدول تعهدات ویژه مربوط به موافقتنامه عمومی تجارت خدمات برای آن کشور و توافق در خصوص گزارش گروه کاری، سند تصمیم در باره پیوستن و قرارداد را، که شرایط پیوستن را معین می‌سازد، شامل می‌شود. در سال 1991، عضویت ایران در GATT مطرح شد. پس از تأسیس سازمان تجارت جهانی، ایران به‌طور رسمی در سال 1997 در دور سنگاپور تقاضای عضویت در این سازمان را مطرح کرد و پیوستن ایران به سازمان در دستور کار نشست وزیران سال 2001 دوحه قرار گرفت. در نهایت، ایران از خرداد 1384 به عضویت ناظر سازمان تجارت جهانی در آمده است. طرفداران سازمان تجارت جهانی اعتقاد دارند که تبادل آزاد کالا و خدمات در دنیا موجب افزایش رشد اقتصادی کشورها، ارتقای سطح زندگی مردم و برقراری صلح و ثبات در جهان می‌شود. منتقدان سازمان تجارت جهانی را مخالف با منافع کشورهای توسعه نیافته می¬دانند و معتقدند که مقررات این سازمان مانعی برای توسعه کشورهاست و آنها را از رشد اقتصادی باز می‌دارد. بسیاری از منتقدان سازمان تجارت جهانی معتقدند که در هر حال، تجارت گسترش خواهد یافت و تنها راه این است که تا آنجا که امکان دارد، شرایطی عادلانه و به‌نفع کشورهای کمتر توسعه یافته و توسعه نیافته پدید آید.