غربالگری عصاره متانولی برخی از گیاهان بومی استان کردستان از نظر توان مهارکنندگی یا فعال کنندگی آنزیم فیتاز گندم

زمینۀ مطالعه: آنزیم فیتاز (EC 3.1.3.8) به عنوان یک افزودنی غذایی در جیره حیوانات تک معدی، با هدف افزایش میزان جذب فسفات موجود در جیره، در شاخه‏های مختلف علوم تغذیه دام، طیور و آبزیان دارای جایگاه ویژه‏ای می‏باشد. با این وجود اقدامات کافی در زمینه تشدید اثر آن یا رفع موانع عمل بهینه آن صورت نگرفته است. هدف: این پژوهش با هدف یافتن عوامل فعال‏کننده یا مهارکننده فیتاز در منابع گیاهی غنی از متابولیت‏های ثانویه صورت گرفت. روش‌کار: آنزیم فیتاز از دانه گندم رقم سرداری استخراج گردید. پس از تهیه عصاره متانولی نمونه‏های گیاهی، اثر آن‌ها در چهار غلظت001/0، 01/0، 1/0، و 1 گرم درلیتر، به روش اسپکتروفتومتری میکروپلیت و در طول‌موج 405 نانومتر، بر روی فعالیت فیتاز بررسی شد. نتایج: در میان عصاره­های متانولی بررسی‌شده، عصاره متانولی چهار گیاه Pedicularis sibthorpii Boiss، Phlomis persica Boiss، Solenanthus Circinatus Ledeb، Stachys lavandulifolia Vahl، اثر مهارکنندگی قابل‌توجهی بر فعالیت آنزیم فیتاز از خود نشان دادند. در مقابل عصاره متانولی شش گیاه Astragalus caraganae Hohe، Hypericum scabrum L، Linum album Ky.ex Boiss، Valeriana sisymbriifolia Vahl، Euphorbia denticulate Lam، Rindera lanata (Lam.)Bge، اثر فعال‏کنندگی قابل‌توجهی بر فعالیت آنزیم فیتاز از خود نشان دادند. نتیجه‌گیری نهایی: مطابق نتایج این مطالعه می­توان هم گیاهان دارای خاصیتفعال­کنندگی فیتاز و هم گیاهان دارای خاصیت مهارکنندگی فیتاز را به‌عنوان منابعی بالقوه‏ جهت استفاده در جیره حیوانات تک‏معدی با هدف افزایش راندمان جذب فسفات جیره، پیشنهاد نمود. گروه نخست می‏توان را جهت تقویت فعالیت فیتاز به جیره اضافه کرد و اعضای گروه دوم را، اگر به شکلی در رژیم غذایی این حیوانات موجود باشد می‏توان حذف نمود.