فراوانی عوارض موضعی ناشی از اهدای خون و برخی عوامل مؤثر بر آن در اهداکنندگان خون تهران، سال 1384-1383

  چکید ه   سابقه و هدف   با توجه به این که عوارض موضعی بعد از اهدای خون در بسیاری از موارد باعث انصراف و عدم مراجعه بعدی برای اهدای خون می‌شود، این مطالعه با هدف بررسی فراوانی عوارض موضعی ناشی از اهدای خون و برخی عوامل مؤثر بر آن در اهداکنندگان خون تهران و ارایه راه‌کارهای مناسب جهت از میان بردن این عوامل انجام شد، تا ضمن کاهش عوارض موضعی بتوان با حفظ سلامت اهداکنندگان، مهم‌ترین علت انصراف آن‌ها را از اهدای مجدد خون برطرف نمود.   مواد وروش‌ها   مطالعه به صورت مقطعی و توصیفی تحلیلی در 554 نفر از اهداکنندگان خون که از اسفند 83 تا شهریور 84 در 4 پایگاه خون‌گیری ثابت و 4 پایگاه خون‌گیری سیار، خون اهدا کرده بودند، انجام شد.   نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌بندی شده متناسب با حجم مراجعین به پایگاه صورت گرفت و داده‌ها از طریق تکمیل پرسشنامه و مشاهده توسط محقق جمع‌آوری گردید. نتایج توسط آزمون‌های آماری کای دو و دقیق فیشر و نرم‌افزار 5/11 SPSS تجزیه و تحلیل شد.   یافته‌ها   نتایج حاصله نشان داد که فراوانی عوارض موضعی 26% می‌باشد. شایع‌ترین عارضه موضعی نیز کبودی(7/22%)، درد(5/8%)، تندرنس(6/5%) و هماتوم(1/5%) گزارش شد. فراوانی عوارض موضعی با نحوه وارد کردن سوزن در رگ، عدم جابه‌جایی در زیر پوست، خون‌گیری طولانی، خون‌گیری ناقص و انجام کار سنگین با دست مربوطه در 12 ساعت اول پس از اهدای خون ارتباط معنی‌دار داشت(0001/0 p< ). بین میزان بروز عارضه موضعی با جنس و شغل اهداکننده و تحصیلات خون‌گیر ارتباط معنی‌دار وجود نداشت.   نتیجه گیری   با توجه به فراوانی‌های به دست آمده برای عوارض موضعی در این مطالعه به خصوص هماتوم، نتیجه‌گیری می‌شود که بالا رفتن کیفیت خون‌گیری و رعایت استانداردها منجر به کاهش عوارض شده و وجود عوارض کمتر در نهایت منجر به افزایش میزان اهداکنندگان مستمر می‌گردد. هم‌چنین از انصراف آن‌ها برای اهدای مجدد خون جلوگیری می‌کند.   کلمات کلیدی : عوارض، اهدای خون، فاکتورهای خطر