فرایند مدیریت بحران در کاهش بلایاى طبیعى (زلزله)

گسترش شهر و شهرنشینى و افزایش تدریجى تعداد شهرهاى بزرگ در جهان به خصوص در کشورهاى درحال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاری­ هاى محیطى و اقتصادى بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهاى متعدد شده است.  یکى از موضوع ­هایى که بیشتر شهرهاى بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، موضوع حوادث طبیعى است .با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعى و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ­ها و اجراى عملیات، مبانى نظرى و بنیادى، دانشى را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. این دانش به مجموعه فعالیت هایى اتلاق مى‏ شود که قبل، بعد و هنگام وقوع بحران جهت کاهش اثرات این حوادث و کاهش آسیب ‏پذیرى انجام گیرد. این موضوع ارتباط خاصى با مباحث برنامه ریزى شهرى و مدیریت شهرى و جغرافیا دارد. با بکارگیرى اصول و ضوابط شهرسازى و تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند فرم، بافت و ساختارشهر، کاربرى اراضى شهرى، شبکه ‏هاى ارتباطى و زیرساخت هاى شهرى و غیره مى‏ توانیم تاحد زیادى اثرات و تبعات ناشى از حوادث طبیعى را کاهش دهیم. گستره جغرافیایى ایران از نظر احتمال وقوع این حوادث به ویژه زلزله، از آسیب پذیرترین بخشهاى کره زمین است که هر ساله وقوع این حوادث موجب خسارتهاى جانى و مالى فراوان مى‏ شود و گستره‏ هاى شهرى نیز همواره تجربه تلخى از بروز این گونه بلایا داشته‏ اند و به نظرمى‏ رسد انجام برنامه ریزى خاص جهت مصون سازى هرچه بیشتر فضاهاى شهرى ضرورت دارد. شهرها به دلیل تمرکز جمعیت و سرمایه گذاری هاى اقتصادى به شدت آسیب مى‏ بینند و این فضاها از آغاز تشکیل خود، فرم و ساختار خاصى جهت رشد انتخاب نموده و درگذر زمان نیز گسترش یافته اند. دانش شهرسازى با تکیه بر داده‏ هاى جغرافیایى(Geographical Data) مى‏ تواند با تبیین اصول و مفاهیم خود و با استفاده از این داده‏ ها، اثرات این گونه بلایا را تا حد زیادى تقلیل دهد و مدیریت شرایط بحرانى، مى‏ توانند با استفاده از این داده ‏ها، اصول مدیریتى لازم جهت کاهش آسیب پذیرى شهرها در برابر این حوادث را به اجرا درآورند.