فلسفه‌ی تطبیقی از نگاه پُل ماسون اُرسِل

ماسون اُرسِل پدر فلسفه‌ی تطبیقی است. او با تأثر از دو جریان تاریخ‌گرایی و پوزیتیویسم سده‎ی نوزده، می‌کوشید تا فلسفه‌ها را در مقام پدیده‌هایی تاریخی، در درون سنّت پوزیتیویستی، به گفت‌وگو وادارد. موفقیت روش تطبیقی در دیگر حوزه‌های معرفت خصوصاً فیلولوژی (فقه‌اللغه)، الهام‌بخش او در اتخاذ این اندیشه بود که مطالعه‌ی تطبیقیِ الگوهای تفکر در تمدّن‌های مختلف می‌تواند دانش ما را در جهت آنچه فلسفه می‌خوانیم، وسعت و وضوح بخشد. او پژوهش خود را بر بررسی تاریخی سه تمدّن هند، چین و اروپا متمرکز می‌کند و معتقد است تاریخ و غنای حِکمی این سه تمدّن، بخشی از حکمت خالده‌ی جهان را تشکیل می‌دهد. اُرسِل در کتاب فلسفه‌ی تطبیقی می‌کوشد با طرح روش تطبیقی، فلسفه را از جزمیت و نسبیت مطلق برهاند. برای این کار، توجه خویش را به حقایق تاریخی فلسفی با توجه به بسترهای شکل‌گیری تاریخی‌شان معطوف می‌کند. در واقع او تطبیق را چونان مجرایی می‌داند که فلسفه با آن، از مطلق‌گرایی مابعدالطبیعی و نظری رهایی می‌یابد و به عمل و کاربردپذیری می‌گراید. ما در این مقاله می‌کوشیم تا با رویکردی توصیفی به معرفی آرا و نظریات اُرسِل در باب فلسفه‌ی تطبیقی بپردازیم.