مال‌، نمود امروزین فضای عمومی در تهران؟

نویسندگان

  • سارا علی پور پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
  • شهرزاد خادمی پژوهشگر دکتری مشترک معماری منظر، پژوهشکده نظر و دانشگاه پاریس 8.
چکیده مقاله:

با رشد سریع شهرها، عدم مدیریت شهری کارآمد و حجم ساختمان‌سازی‌هایی که عموماً بدون در نظر گرفتن طرح‌های جامع و منظر شهری و با پرداخت هزینه‌هایی به شهرداری‌ها صورت می‌گیرد، شهرهای ما به فضاهای پر توده‌ای تبدیل‌شده است که تناسب توده و فضا در آنها کاملاً نادیده گرفته‌شده‌اند. از طرفی از بین رفتن فضاهای عمومی و مکث که محلی برای تجربه‌های جمعی و تمرین اجتماع‌پذیری و حتی تجربه حس مکان بود، باعث تغییر چهره و کالبد شهری به فضاهایی بدون کیفیت و صرفاً فیزیکی و خالی از روح شده است. این گسترش بی‌رویه که مصرف‌گرایی و حجم بالای تقاضا را می‌طلبد، باعث سمت‌گیری مراکز خرید به سمت مال‌ها و مگامال‌ها شد؛ فضایی که همواره محلی برای نقد پژوهشگران حوزه شهری و منتقدین معماری مدرن بوده است. هدف اصلی این پژوهش بازخوانی مجدد این فضاها از منظری نوین است. اینکه چگونه از پتانسیل‌های این فضاهای جدید می‌توان استفاده کرد؟ و اینکه آیا مال‌ها می‌توانند در شکل‌گیری گونه جدیدی از فضاهای عمومی نقش داشته باشند؟ اگرچه نقدهای واردشده به این فضاها در حوزه‌های مختلف قابل بررسی و چالش‌های مطرح شده قابل پرداختن هستند، ولی به نظر می‌رسد فارغ از نظریه‌های مطرح‌شده درباره مال‌ها و لزوم حذف یا به حاشیه کشانده شدن این‌گونه فضاها در شهر، در دهه اخیر ما با نوعی دگردیسی در عملکرد و حتی مفهوم این‌گونه فضاها برای نسل جدید شهرنشین ایرانی روبه‌رو هستیم. پس از بررسی‌های میدانی و طبقه‌بندی مشاهدات با روش توصیفی و تحلیلی روی چهار مال بزرگ تجاری در تهران، این نتیجه حاصل شد که این فضاها علاوه بر عملکرد فضایی و نقشی که برای برآورده شدن نیازهای یک منطقه بر عهده دارند، درواقع با تغییر معنایی خود به یک باشگاه یا محفل برخورد تبدیل‌شده و به عنوان یک آوردگاه اجتماعی در فضای شهری تهران ایفای نقش می‌کنند. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیلی بر کنترل فضای عمومی در پارک‌های شهر تهران

یکی از روندهای تأثیرگذار بر تولید فضاهای عمومی معاصر، گرایش روزافزون به کنترل و نظارت بر این فضاهاست، اما تاکنون این روند کمتر مطالعه شده است. پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر با هدف «ارزیابی کنترل فضای عمومی و روش‌های آن در پارک‌های شهر تهران» و «بررسی دیدگاه کاربران این پارک‌ها درمورد کنترل فضای عمومی» در دو بخش انجام شد. محدودة مورد مطالعه، شامل پارک‌های ملت، لاله، رازی و پارک شهر است. داده‌ها نیز ب...

متن کامل

مقایسه تطبیقی عوامل مؤثر بر موفقیت فضای عمومی (خیابان و پارک) در ذهن و رفتار شهروندان آنکارا و تهران با تأکید بر نقش نظام برنامه ریزی فضای عمومی

فضاهای شهری برای موفقیت باید پاسخگوی کاربران خود باشند و طوری طراحی و مدیریت شوند که نیازهای استفاده‌کنندگان خود را برطرف سازند. آگاهی از نیازها و ترجیحات مردم و طراحی فضا با در نظر گرفتن این نیازمندی‌ها یکی از مهمترین شروط موفقیت فضای عمومی است. مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف، رفتار مردم در شهرهای بزرگ را بسیار شبیه هم می‌داند، در حالی که براساس این ادعا، این همانندی میان مردمی که با همان ...

متن کامل

شکل گیری و دگرگونی مفهوم فضای عمومی در سکونتگاههای خودانگیخته پیرامونی کلانشهر تهران (نمونه موردی: اسلامشهر)

چکیده: از آنجا که حیات شهر در گرو حضور و رونق فضاهای عمومی معنا می یابد، کیفیت چنین فضاهایی، به عنوان معیار کیفیت زندگی شهری به طور عام و در شهرهای "خودانگیخته" به عنوان معیار تکوین مفهوم شهر به طور خاص، بیش از پیش مد نظر گرفته است. لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل شیوه شکلگیری و دگرگونی فضاهای عمومی سکونتگاههای خودانگیخته، در ارتباط با نحوه زندگی ساکنان آن در طول دورههای مختلف زیست می...

متن کامل

تبیین فضای عمومی در توسعه پایدار محلی (مطالعه موردی: پارک شفق محله یوسف‌آباد تهران)

امروزه با گسترش پرشتاب روند شهرنشینی، تغییر شیوه زندگی، بی‌توجهی به زندگی عمومی و ضعف مدیریت شهری، فضاهای عمومی در سطح محله‌های شهری مورد بی‌توجهی واقع‌ شده‌اند. فضاهای عمومی شهر به این دلیل که به عموم شهروندان تعلق داشته و همه شهروندان بدون هرگونه تبعیض و محدودیتی به آن دسترسی دارند می‌توانند نقش بسیار مهمی را در توسعه پایدار محلی ایفا کنند. به همین دلیل وجود این فضاها در شهرها و کشف دوباره آن...

متن کامل

مطالعه جامعه‌شناختی رؤیت‌پذیری زرتشتیان به عنوان یک اقلیت مذهبی در فضای عمومی شهر تهران

رؤیت­پذیری از مباحث جدیدی است که با مسئلۀ اقلیت­ها در جوامع امروزی پیوند خورده است. گروه­های اقلیت به نوعی خواستار رؤیت­پذیری بیشتر و به­رسمیت شناخته شدن در جامعه­اند. این مقاله می­کوشد رؤیت­پذیری زرتشتیان به­عنوان یکی از اقلیت­های دینی شهر تهران را مورد مطالعه قرار دهد. پرسش اساسی این است که رؤیت­پذیری اقلیت زرتشتیان به­مثابه یکی از سه اقلیت دینی قانونی در فضای عمومی شهر تهران چگونه است؟ مقال...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 40

صفحات  42- 53

تاریخ انتشار 2017-10-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023