مدل علی روابط جهت‌گیری هدف و فرسودگی تحصیلی: نقش واسطه‌ای خودکارامدی و اهمال‌کاری تحصیلی

زمینه و هدف: محققان به این حقیقت دست یافته‌اند که دانشجویان دوره‌های مختلف رشته پزشکی مانند دانشجویان دور‌های تخصصی و کارآموزان تخصص‌های گوناگون، مستعد فرسودگی می‌باشند و مطالعات اخیر، ارتباط میزان بالای فرسودگی را با مشکلات جدی سلامت روان نشان داده‌اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر فرسودگی تحصیلی در میان دانشجویان رشته پزشکی انجام شد و تلاش گردید تا با بررسی عواملی مانند جهت‌گیری هدف و ابعاد آن، خودکارامدی تحصیلی و اهمال‌کاری تحصیلی در قالب مدل علی، روابط بین این متغیرها را مورد آزمون قرار دهد. روش کار: برای انجام این مطالعه، 174 دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز (98 نفر در مقطع بالینی و 76 نفر در مقطع پره‌بالینی) بر اساس فرمول Cochran و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌های فرسودگی تحصیلی Maslach (Maslach Burnout Inventory یا MBI)، جهت‌گیری هدف‏ Elliot‏ و ‏McGregor‏، خودکارامدی تحصیلی Midgley‎ و اهمال‌کاری سواری را تکمیل نمودند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مسیر و ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش، فرسودگی تحصیلی با متغیرهای اهمال‌کاری و جهت‌گیری عملکرد گریزی رابطه مثبت و معنی‌داری داشت، اما با متغیرهای جهت‌گیری تبحری، عملکرد گرایشی و خودکارامدی رابطه منفی معنی‌داری را نشان داد. همچنین، مشخص شد که جهت‌گیری هدف از طریق اهمال‌کاری تحصیلی و خودکارامدی تحصیلی، دارای اثر غیر مستقیمی بر فرسودگی تحصیلی بود. میزان واریانس تبیین شده فرسودگی تحصیلی، 61/0 به دست آمد. نتیجه‌گیری: با توجه به اثرات معنی‌دار ابعاد جهت‌گیری هدف و خودکارامدی تحصیلی بر اهمال‌کاری و فرسودگی تحصیلی، پیشنهاد می‌شود دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت شرایط را به گونه‌ای ترتیب دهند که موجب بالاتر رفتن احساس توانمندی دانشجویان در زمینه‌های یادگیری و تحصیل شود تا در نتیجه آن، بیش از پیش مشغول وظایف تحصیلی خود شوند و از دچار شدن به فرسودگی تحصیلی اجتناب نمایند.