مطالعة تجربی رابطه بین نرخ ارز و تورم در ایران

در دهة 1970 تورم در ردیف حادترین مشکل اقتصادی کشورهای مختلف قرار گرفت. تلاش کشورهای جهت دستیابی به نرخ رشد بالاتر عموما‌‌ً با نرخ تورم بالا توأم گردید. همچنین نرخ ارز بیش از پیش به عنوان عامل کلیدی و مهم در سیاسـگذاریهای اقتصادی خودنمایی کرد و اثرگذاری و اثرپذیری نوسانات نرخ ارز بر تورم جزء مباحث رایج اقتصادی درآمد. بنابراین ضرورت دارد رابطه بین نرخ ارز و تورم مورد بررسی و تحلیل تجربی قرار گیرید. هدف این مقاله بررسی تورم‌زایی نوسانات نرخ ارز و شدّت آن است. بدین منظور فرضیات زیر مطرح گردید: 1- نوسانات نرخ ارز اثر تورم‌زایی دارد. 2- تورم موجب نوسانات نرخ ارز می‌گردد. 3- شدّت اثرات نرخ ارز بر تورم بر حسب شاخص‌های قیمتی متفاوت است. با استفاده از روشهای اقتصادسنجی و آماری و ارائه الگوی مناسب فرضیات فوق در مورد اقتصاد ایران برای دورة زمانی 1338 تا 1378 و با طرح دو سناریو اطلاعات سری زمانی بر حسب سال و اطلاعات سری زمانی بر حسب ماه آزمون گردید. کلیة متغیرها ماهانه یا سالانه بر حسب ریال‌ محاسبه‌شد و آمار و اطلاعات از سالنامه‌های آماری سازمان برنامه و بودجه و آمار نامه‌های بانک مرکزی جمع‌آوری گردیده و روش کار نیز کتابخانه‌ای می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که نرخ ارز باز آزاد بر تورم اثر مثبت داشته اما شدت اثر بر حسب شاخص‌های مختلف قیمتی متفاوت است. همچنین تورم حاصل از کالاهای وارداتی نیز بر نرخ ارز اثر مثبت دارد اما تورم داخلی فقط در سالهایی که مقدار آن بالاست بر نرخ ارز اثرگذار می‌باشد.