مطالعه آت‏اکولوژی گیاه وشا (Dorema ammoniacum D.Don) در شهرستان بافق، استان یزد

وشا از گیاهان با ارزش علوفه‏ای، صنعتی و دارویی است که انحصاری ایران می‏باشد. در این تحقیق ویژگی‌های رویشگاهی شامل اقلیم، خاک و موقعیت جغرافیایی رویشگاه، فنولوژی گیاه و میزان عملکرد صمغ آن بررسی شد. جهت تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از 9 پروفیل داخل رویشگاه و 3 پروفیل خارج از رویشگاه نمونه برداری گردید. مراحل فنولوژی گیاه با مراجعه مکرر به منطقه از اسفند تا مردادماه ثبت گردید. جهت تعیین عملکرد صمغ ابتدا میزان متوسط تولید صمغ یک پایه محاسبه شده و با توجه به تراکم گیاه در منطقه عملکرد صمغ در هکتار محاسبه گردید. نتایج نشان داد که این منطقه با داشتن خاک شنی‏لوم و pH بین 3/8 تا 7/8 می‏تواند به عنوان یکی از رویشگاه‏های مناسب وشا محسوب شود. تراکم و سطح تاج‏ پوشش گیاه در منطقه به ترتیب برابر با 472 پایه در هکتار و 17/1 درصد اندازه‏گیری شد. میزان صمغ تولید شده توسط هر بوته به طور متوسط 3/130 گرم تعیین شد. مطالعات فنولوژیکی مشخص نمود که شروع رویش وشا در این منطقه از نیمه اول اسفند تا اواخر فروردین ماه سال بعد می‏باشد. با توجه به نتایج این تحقیق توصیه می‏شود بهره‏برداری صمغ گیاه از اواسط تیرماه به بعد و در چهار تا پنج نوبت انجام ‏شود. بر اساس داده‏های اقلیمی، اوایل دی‏ماه مناسب‏ترین تاریخ کاشت بذور وشا در بافق تعیین شد.