مطالعه تطبیقی تأثیر ساختارهای فرصت سیاسی بر فرجام جنبشهای اسلام‌گرا در انقلابهای ایران و مصر
نویسندگان
چکیده مقاله:
هدف: جنبش اسلام‌گرای اخوانالمسلمین بعد از دهه‌ها فعالیت سیاسی و مدنی، موفق شده بود «وسیع‌ترین جنبش اسلامی قرن بیستم» را با چندصدهزار عضو در سراسر مصر ایجاد کند، بااین‌حال، و علی‌رغم موفقیت‌هایی چون پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری 2012، در پایان برهه انقلابی 2013-2011 طی یک کودتا-انقلاب از چرخه قدرت سیاسی کنار گذاشته شد. در مقابل، جنبش اسلام‌گرای روحانیون مبارز توانستند بر جریان انقلاب 57-1356 در ایران مسلط شده و درنهایت قدرت سیاسی را در نظام سیاسی جدید به دست بگیرند. هدف این مقاله توضیح زمینه‌های تاریخی چنین فرجام‌های متمایزی برای جنبشهای اسلام‌گرا در جریان انقلابهای ایران و مصر از یک نگاه ساختاری است. روش:این مقاله در سنت مطالعات تطبیقی-تاریخی انقلاب‌ها قرار داشته و برای توضیح موفقیت و ناکامی جنبشهای اسلام‌گرا در انقلاب، از مفهوم ساختارهای فرصت سیاسی بهره می‌گیرد. یافته‌ها: تفاوت‌های اصلی در ساختار فرصت سیاسی برای جنبشهای اسلام‌گرا در انقلابهای ایران و مصر از این قرار هستند: بالاتر بودن تقابل تاریخی بین روحانیون و کنشگران دینی-سیاسی غیرروحانی در مصر، امکان تجمیع منابع در یک جبهه واحد اسلامی را در مقایسه با ایران دشوارتر کرد؛ استقلال بیشتر نیروهای مسلح از شخص اول کشور در مصر، امکان حفظ آنها در برهه انقلاب به‌عنوان مانعی ساختاری در برابر موفقیت جنبش اسلام‌گرا را تقویت کرد؛ و درست برخلاف ایران، مصر در دهه‌های منتهی به انقلاب شاهد نوعی عقب‌نشینی از سکولاریسم دولتی بود که در کنار بهره‌مندی نهادهای دینی از بودجه‌های دولتی، منجر به تقویت رضایت و نفوذ اسلام محافظه‌کار شده و ازاین‌رو، امکان موفقیت جنبش اسلام‌گرا که بر پایه مبارزه سیاسی استوار بود را تضعیف کرد. نتیجه‌گیری: گذشته از عوامل فرهنگی، شناختی و عاملیت بازیگران حاضر در صحنه انقلاب که در ادبیات تحقیقاتی موجود به آنها اشاره شده است، ساختار فرصت سیاسی برای موفقیت جنبش اسلام‌گرا در انقلاب ایران بسیار مساعدتر از انقلاب مصر بوده است.
منابع مشابه
مطالعه تطبیقی الگوی اسلام سیاسی انقلاب اسلامی ایران و اخوان المسلمین مصر
این مقاله به بررسی مبانی و مولفه های سیاسی انقلاب اسلامی ایران و جنبش اخوان المسلمین مصر به عنوان دو الگوی اسلام سیاسی در منطقه حساس غرب آسیا، می‌پردازد. این دو الگوی اسلام سیاسی یعنی انقلاب اسلامی ایران و اخوان المسلمین مصر هر دو بر بازگشت به اسلام راستین و حقیقی تاکید دارند، حال آنکه قرائت‌های آنان از اسلام متفاوت است. این دو در دهه‌های اخیر برای ارائه الگویی موفق از اسلام سیاسی که راه...
متن کاملمطالعه تطبیقی ساختارهای حکومتی آفریقای جنوبی و نیجریه و تاثیر آن بر توسعه سیاسی دو کشور
در آفریقای جنوبی ترکیب قومی و تفاوت نژادی بیشتر از هر عامل دیگری در روند یک صد ساله آن تاثیر گذار بوده است استقلال این کشور در سال 1910 د بر اساس نظام طراحی نظام آپارتای. دگرگونیها و تغییرات تحت تاثیر عامل مذکور بوده است ، و پس از پایان آپارتاید در سال جدایی نژادی بوده 1994 . سازماندهی سیاسی کشور بر واقعیتهای قومی ونژادی بومیان منطبق شد نیجریه هرچند در مشابهتبا آفریقای جنوبی سابقه استعماری انگل...
متن کاملانقلابهای معاصر در جهان عرب: مطالعه ای تطبیقی
اعتراضات اخیری که جهان عرب را فراگرفته، با نتایج سیاسی مختلفی مواجه شده ، طوری که در مصر و تونس، حکومتها به سرعت سقوط کردند در حالی که در لیبی و یمن پس از مدتها کش و قوس و درگیری های داخلی تغییر حکومتها رخ داد؛ در این میان در بحرین و سوریه حکومتها پایداری قابل توجهی نشان داده اند. این مقاله به چرایی نتایج سیاسی مختلف اعتراضات در جهان عرب می پردازد و برای نیل به این مقصود از نظریه گلدستون در را...
متن کاملمطالعه تطبیقی تأثیر نارضایتی انقلابی بر نظام سازی آینده انقلاب در ایران و مصر
از نظر تاریخی وجه مشترک انقلاب اسلامی ایران و انقلاب های اخیر در جهان اسلام، ریشه در بیداری اسلامی یکصد سال اخیر دارد اما در نوع نظام سازی دو گونه انقلاب مورد بحث ، تمایزهایی را می توان برشمرد که عوامل موثر بر آن از موضوعات مهم برای پژوهش است. مسأله مقاله حاضر،تبیین وجوه تمایز بسترسازهای شکل دهی به نارضایتی انقلابی در ایران و کشور های اسلامی منطقه و تأثیر آن در نظام سازی آینده انقلابی این کشور...
متن کاملساختارهای اساسی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق، مطالعه تطبیقی
با وجود مشترکات فراوانی که کشورهای ایران و عراق را به هم پیونده داده است و وجود وجه تشابه‌هایی در ساختار حکومتی آنها، همچون جمهوری بودن و تا حدودی اسلامی بودن نظامهای حقوقی- سیاسی، تفاوت‌های نسبتاً زیادی در ساختار حقوقی و نظام حاکم بر دو کشور به چشم میخورد که به نظر میرسد ریشه در شرایط و اوضاع و احوال بسیار متفاوت حاکم بر کشورها در زمان تدوین قوانین اساسی جدید آنها داشته باشد. عوامل دیگری همچو...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 9 شماره 3
صفحات 97- 121
تاریخ انتشار 2020-10-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023