مطالعه تطبیقی سه تابلوی «شام آخر » اثر لئوناردو داوینچی، سالوادور دالی و سیمون پترسون از منظر نمادشناسی مذهبی

مقاله حاضر به بررسی نمادپردازی در آثاری می پردازد که به لحاظ موضوع و بیان تصویری به عنوان آثار مذهبی شناخته می شوند. بدین منظور، سه نقاشی با موضوع «شام آخر » اثر لئوناردو داوینچی، نقاش و مخترع رنسانسی، و سالوادور دالی، نقاش سوررئالیستی، و سیمون پترسون، هنرمند معاصر، مورد بررسی نمادپردازی قرار خواهند گرفت. در طول تاریخ نقاشی، موضوع «شام آخر » یکی از معرو فترین و مورد توجه ترین مضامین مذهبی در میان نقاشان مسیحی بوده است و در به تصویر کشیدن واقعه تاریخی مذهبی مربوط به مراسم مقدس «عشاء ربانی » از نمادپردازی های شگفت انگیزی در این زمینه استفاده کرده اند. همانطور که از عنوان «شام آخر » برمی آید، به نظر می رسد این آثار باید از اسلوب های خاصی، که بر تصاویر مذهبی حاکم بوده است، پیروی کنند. با بررسی تطبیقی نمادهای این سه اثر به این مهم پی می بریم که گاه موضوع مذهبی دستمایه ای برای نقاش بوده است تا علاوه بر به تصویر کشیدن ارزش های حاکم بر فرهنگ فکری و دینی عصر خود، اندیشه ها، جهان بینی، و برداشت های خود را نیز به صورت مستتر و با استفاده از نمادپردازی در اثر خود بگنجاند؛ و گاه نقاش پا را از این فراتر می نهد و مضمون را تا سرحدّ تبدیل شدن به یک موضوع متداول در جامعه در هم می شکند. در این صورت، علاوه بر موضوع، محتوای اثر نیز شکل تازه ای به خود می گیرد و هنرمند با استفاده از نمادهای به کاررفته در اثر، بیانیه ای جدید در زمینه مذهب در جامعه مدرن صادر می کند. در این مقاله سعی بر آن است تا نقش گذر زمان در تغییر نگرش مذهبی و شکل گیری تفاوت در شیوه بیان مضامین مذهبی و نیز گرایش هنرمندان به استفاده از نمادهای مذهبی در آثارشان را با مقایسه سه نمونه از موضوع «شام آخر » را مورد بررسی قرار دهیم.