مطالعه زمانی شبکه همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم

هدف: مطالعه طولی و مصوّرسازی تحول شبکه مشارکت بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم. روش‌شناسی: با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی و تحلیل شبکه‌های اجتماعی، همه مقاله‌های حاصل از همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی تا انتهای سال 2013 میلادی نمایه‌شده در پایگاه وب‌آوساینس (879,36 مقاله) مطالعه شد. یافته‌ها: 87/20% از کل تولیدات علمی کشور از طریق مشارکت پژوهشگران ایرانی با پژوهشگران از سایر کشورهای جهان انجام ‌شده است. همکاری‌های بین‌المللی کشور از نرخ متوسط رشد سالانه 06/63% برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 179 کشور جهان همکاری داشته‌اند که از این میان، بیش از 64% از تولیدات مشارکتی حاصل همکاری با پژوهشگرانی از پنج کشور ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، و استرالیا بوده است. بیشترین میزان همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی به حوزه‌های موضوعی مهندسی الکترونیک، علم مواد چندرشته‌ای، و ریاضیات کاربردی تعلق داشت. نتیجه‌گیری: براساس داده‌های وب‌آوساینس، شبکه همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در سال 1969 متولد شده و در طول زمان، تحولات رشد یافتن (در هشت بازه زمانی) و کوچک شدن (در یک بازه زمانی) در این شبکه به‌وقوع پیوسته است. همچنین، در بررسی بازه‌های زمانی مختلف مشاهده شد که فقط تغییر ساختاری مهمی که در شبکه رخ داده، کاهش چگالی شبکه در طول زمان بوده است.