مطالعه پاتولوژیک ضایعات کبدی ناشی از آفلاتوکسیکوزیس تجربی در جوجه های گوشتی

هدف: مطالعه ضایعات ماکروسکوپیک، تغییرات وزن نسبی و ضایعات میکروسکوپیک بافت کبد ناشی از آفلاتوکسیکوزیس تجربی در جوجه های گوشتی. حیوانات: 240 قطعه جوجه گوشتی یک روزه از سویه تجاری راس. تحلیل آماری: روش آنالیز مدلهای خطی و مقایسه میانگین ها به روش دانکن با استفاده از نرم افزار. SAS. روش: جوجه های مورد مطالعه به طور تصادفی در بین 12 قفس تقسیم و از یک روزگی با جیره تجاری مطابق NRC اما در قالب جیره شاهد ( بدون آفلاتوکسین ) و جیره های آلوده ( دارای ppm 2 و 1 آفلاتوکسین ) و با دسترسی آزاد به آب و غذا تغذیه شدند. آفلاتوکسین با استفاده از آلوده کردن برنج اتوکلاو شده با آسپرژیلوس NRRL-2999 و داخل فلاسک های شیشه ای تولید و به روشهای TLC و HPLC اندازه گیری شد در انتهای هفته سوم و ششم از هر قفس 3 قطعه جوجه به طور تصادفی کشتار و پس از اندازه گیری وزن نسبی کبد، نمونه های بافتی مناسب برداشت و در فرمالین دو درصد بافر خنثی پایدار گردید که پس از گذاردن مراحل آماده سازی بافتی و تهیه بلوکهای پارافینی، مقاطعی به قطر 5 میکرون تهیه و به روش هماتوکسیلین وائوزین ( E ? H ) رنگ آمیزی گردید. نتایج: آنالیز واریانس مقادیر به دست آمده از اندازه گیری وزن نسبی کبدها نشانگر افزایش معنی دار ( 05/0 > P ) وزن نسبی کبد در هر دو مقطع سنی 21 و 42 روزگی نسبت به گروه شاهد بود. در مطالعه ریز بینی تغییر چربی ( fatty change ) بسیار شدید در سلولهای کبدی، کانونهای متعدد کوچک و بزرگ از سلولهای کبدی در حال رژنره شدن، فیبروز نواحی باب و هیپرپلازی مجاری صفراوی کوچک در این نواحی در جوجه های با سن 42 روزگی مشاهده گردید. در 21 روزگی ضایعات میکروسکوپیک شبیه به ضایعات فوق بود اماوسعت و تعداد کانونهای رژنره شدن سلولهای کبدی و همچنین شدت تغییر چربی، فیبوز و هیپرپلازی مجرای صفراوی کمتر از جوجه های 42 روزه بود. نتیجه گیری: کبد اندام هدف برای اثرات توکسین بوده و علاوه بر ایجاد ضایعات بافتی شدید در آن، می تواد سبب افزایش وزن نسبی کبد گردد. تجویز آفلاتوکسین با مقادیر کم و طولانی مدت سبب تغییرات شدید در متابولیسم چربی در سلولهای کبدی و نیز تکثیر مجاری صفراوی کوچک می شود. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، 1384، دوره 60، شماره 3، 257-253.