معرّفی اشکال تافونی و عوامل مؤثّر بر تشکیل آنها در سنگ های میگماتیتی منطقه سیمین (جنوب همدان)

یکی از اشکال موجود در سنگ های میگماتیتی جنوب همدان، تافونی‌ها هستند؛ که منظره زیبا و قابل توجّهی را به این گروه از سنگ‌ها داده‌اند. تافونی‌ها حفرات عمیق و توخالی‌ می باشند؛ که بر اثر سازوکارهای متفاوت هوازدگی به وجود می‌آیند. بافت سنگ های میگماتیتی به صورت دانه‌ای می‌باشند. یکی از مهم ترین فرآیندهای تشکیل دهنده اشکال تافونی، تجزیه کانی‌هایی مانند فلدسپات‌ها و میکاها است. ناهمگن بودن سنگ‌های میگماتیتی و اختلاف ترکیب کانی شناسی در دو بخش لوکوسوم و مزوسوم، باعث ایجاد اختلاف مقاومت بخش‌های مختلف این سنگ‌ها در برابر فرآیندهای متعدد هوازدگی شده است. حضور کانی‌های درشت بلور و مقاوم مانند کوارتز، گارنت و آندالوزیت در کنار کانی-های ورقه‌ای و ضعیف‌تر مانند کلریت، ایلیت و مسکوویت، و با مد نظر قرار دادن اختلاف ضریب انبساط این کانی‌ها نسبت به تغییرات دمایی، تشکیل اشکال تافونی و هوازدگی حفره‌ای در سنگ‌های میگماتیتی، به عنوان یک پدیده‌ی بارز در منطقه قابل توجّه می-باشد. به طور کلّی در منطقه مورد مطالعه، آب و هوای نیمه خشک متمایل به سرد مرطوب، ویژگی‌های سنگ شناسی و توپوگرافی، عوامل هوازدگی مکانیکی به ویژه پدیده کریوکلاستیسم (متلاشی شدن سنگ در اثر پدیده یخبندان) از مهم ترین فرآیندهای تشکیل و گسترش تافونی‌ها در میگماتیت‌های منطقه می‌باشند. همچنین، امکان دارد سنگ های حاوی اشکال تافونی بر اثر سدهایی که در منطقه ساخته می شوند به زیر آب فرو رفته و موجب نشت آب گردند. بنابراین، این اشکال را باید از دیدگاه ژئوموفولوژی کاربردی و مهندسی نیز مورد مطالعه قرار داد.