معرفی نماتدهای راسته Tylenchida روی پنج گونه گیاه دارویی در استان قزوین

نماتدهای انگل گیاهی تقریباً به تمام قسمت‌های گیاه ازجمله جوانه‌گل، برگ، ساقه و ریشه حمله می‌کنند. برخی از آنها از خارجی‌ترین بافت‌های گیاهی تغذیه می‌نمایند و تعدادی دیگر به بافت‌های عمقی‌تر نفوذ می‌کنند. خسارت نماتدها در جمعیت‌های کم بسیار ناچیز است، ولی در جمعیت‌های زیاد باعث ایجاد صدمات شدیدی به میزبان خود شده و یا موجب از بین رفتن میزبان می‌گردند (باروتی و علوی، 1374؛ Dropkin, 1989). طی سالهای 84-80 با مراجعه به مزارع کشت و پرورش گیاهان دارویی در سطح استان (شرکت دینه و عرصه‌های طبیعی و ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی الموت) حدود 35 نمونه خاک از اطراف ریشه و گاهی ریشه‌های مشکوک به آلودگی نماتد جمع‌آوری شد. نمونه‌ها بعد از انتقال به آزمایشگاه جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. شستشو، استخراج نماتدها از خاک، کشتن و ثابت کردن و انتقال آنها به گلیسیرین خالص با استفاده از روش تکمیل شــده De Grisse (1969) انجــام شد (De Grisse, 1969). نقـش مقطــع کوتیکـولی از ماده‌های بالغ جنس Meloidogyne براساس روش IMP تهیه شد. ریشه‌های آلوده به دو صورت رنگ‌آمیزی شده با محلول اسید فوکسین لاکتوفنل و بدون رنگ‌آمیزی مورد بررسی قرار گرفت. پس از تهیه اسلایدهای دائمی از نماتدهای استخراج شده، خصوصیات مهم مرفولوژیک و مرفومتری بررسی شد. در این بررسی 9 گونه نماتد متعلق به 9 جنس از 5 خانواده در خاک اطراف ریشه و ریشه گیاهان دارویی آویشن، مریم‌گلی، بادرنجبویه، اسطوخودوس و نعنا شناسایی شدند. گونه‌‌های شناسایی شده عبارت بودند از: Amplimerlinius gelobigerus Siddigi، Boleodorus thylactus Thorne، Criconema mutabil (Taylor) Raski& Ius، Criconemella antipolitana (de Guiran) Iuc & Raski، Filenchus afghanicus Khan، Geocenamus brevidens (Siddigi) Brzeski، Helicotylenchus pseudorobustus (Steiner) Golden، Hoplolaimus stephanus Daday و Pratylenchus thoreni Sher & Allen. که در ادامه مشخصات شکل‌شناسی دوگونه که دارای درصد فراوانی بیشتر نسبت به سایر گونه‌های شناسایی شده بودند، شرح داده خواهد شد