معضل آزمون استدلال علّی در تحقیقات تطبیقی – تاریخی

تحقیقات تطبیقی- تاریخی، نوعاً با موردهای خیلی کمی روبه‌رو هستند. بدین خاطر برای آزمون مدعای علّی‌شان با معضل متغیرهای زیاد و N کوچک مواجه‌اند. این مشکل به خصوص هنگامی که مسئله آزمون فرضیات رقیب به میان می‌آید، مشکلی بنیادین محسوب می‌شود. در پاسخ به این مشکل، برخی پژوهشگران تطبیقی- تاریخی روش‌های توافق و اختلاف استوارت میل را به کارگرفته‌اند تا علیّت را بر اساس تعداد کوچکی از موردها استنباط و فرضیات رقیب را آزمون نمایند. در صورتی که این روش‌ها، حتی هنگامی که به‌عنوان روش‌های حذفی به کار می‌روند، برای تحلیل تطبیقی- تاریخی رویه‌ای منسوخ و نامناسب هستند؛ چون نمی‌توانند:1) رویکردی احتمال‌گرایانه را به کار گیرند؛2) از پس خطای اندازه‌گیری داده‌ها برآیند؛3) تحلیل چندمتغیری را به کار ببرند؛4) اثرات تعاملی را در توضیح پدیده‌ها به کار گیرند. جای تعجب ندارد که خود میل نیز تأکید نموده ‌است که روش‌هایش برای اکثر تحقیقات اجتماعی نامناسب می‌باشند. ثانیاً به نظر می‌رسد این روش‌ها از غلبه بر مشکل اصلی تحقیقات تطبیقی- تاریخی، یعنی «متغیرهای زیاد و N کوچک» که آزمون فرضیات علّی رقیب را غیر ممکن می‌سازد، خیلی دور افتاده باشند چه رسد به این‌که راه‌حلی برای آن باشند.