معناشناسی صفت اخلاقی صبر از راه نسبت سنجی مفاهیم هم‌نشین آن در قرآن کریم

معناشناسی مفاهیم اخلاقی قرآن کلید فهم معانی عالی این کتاب الهی است. یکی از این روش‌های کشف معانی واژه‌ها، در قرآن توجه به مفاهیم هم‌نشین است که نقش مکمل در فهم مقصود قرآن کریم از ایراد واژگان دارد. این مقاله درصدد است نخست به بررسی ریشه‌ای واژه «صبر» پرداخته و سپس رابطه معنایی پنج واژه «ایمان»، «صلاه»، «یقین»، «توکل» و «تقوی» را که در آیات قرآن به عنوان مفاهیم هم‌نشین صبر ذکر شده‌اند مورد بررسی قرار خواهد داد. مهم‌ترین شاخصه معنایی صبر بسان پنج واژه ذکر شده سیاق دینی و وحیانی آن است به این معنا که این واژگان در بر دارنده مضمون دینی و مبتنی بر نظام الهی قابل تفسیرند ازاین‌رو صبر به معنای استقامت و خویشتنداری بدون پایه و هدف نیست بلکه به واسطه‌ی حضور مستمر خداوند در عالم، نقش او در تدبیر عالم، غایت‌مندی عالم و نظام عقاب و پاداش این مفهوم اخلاقی قابل معنا و تفسیر است.