مقایسه تعیین‌کننده‌های شناختی- رفتاری رفتارهای پرخطر جنسی در جوانان: کاربرد مدل Prototype Willingness

هدف: با توجه به افزایش روز‌افزون رفتارهای پرخطر جنسی، شناسایی عوامل موثر بر آن می‌تواند در طراحی مداخلات پیشگیرانه مفید باشد. لذا مطالعه حاضر به دنبال تعیین‌کننده‌های شناختی- هیجانی رفتارهای پر‌خطر جنسی در  میان جوانان با استفاده از مدل Prototype Willingness انجام گرفته است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، 400 نفر از جوانان 18 الی 28 ساله شهر زنجان به روش نمونه‌گیری غیرتصادفی و درسترس از محل‌های اجتماع جوانان مثل مراکز تفریحی انتخاب شده بودند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه‌های استاندارد شامل سابقه رفتارهای پرخطر جنسی، خودکنترلی و پرسش‌نامه مبتنی بر سازه‌های مدل P/W استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که رفتارهای پرخطر جنسی در پسران (7/62 درصد) بیش‌تر از دختران (3/37 درصد) می‌باشد. بین رفتارهای پرخطر جنسی و خودکنترلی (001/0p<) ارتباط معنی‌داری یافت شد. از میان سازه‌های مدل P/W، قصد رفتاری (001/0p<) و هنجارهای اجتماعی (005/0p<) پیشگویی‌کننده‌های مستقیم و معنی‌دار رفتارهای پرخطر جنسی در دختران بودند. در حالی که هیچ‌کدام از سازه‌های مدل P/W، قادر به پیش‌بینی معنی‌دار رفتارهای پرخطر جنسی در پسران نبود (05/0p<). در پسران، تجارب قبلی از رفتارهای پرخطر جنسی، در شکل‌گیری تصورات (039/0=p) و تصورات در ایجاد تمایلات مثبت نسبت به رفتارهای پرخطر جنسی (004/0=p) معنی‌دار بوده است. هم‌چنین، در پسران، نگرش با قصد رفتاری (001/0p<)، تمایلات رفتاری (001/0p<) و هنجارهای اجتماعی (001/0p<) به طور معنی‌داری ارتباط داشت. نتیجه‌گیری: مطابق با یافته‌های مطالعه حاضر، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر رفتارهای پرخطر جنسی در دختران می‌باشد. در پسران هم، تجارب قبلی نقش مهمی در شکل‌گیری تصورات و تمایلات آن‌ها نسبت به رفتارهای پرخطر جنسی داشته است