مقایسه عملکرد پوشش‌های معدنی و مصنوعی در زهکشی زیرزمینی اراضی شالیزاری

جدید بودن نصب سامانه­های زهکشی زیرزمینی در اراضی شالیزاری شمال کشور و شرایط خاص خاک­های این اراضی، بررسی کارایی پوشش­های مختلف زهکشی در تخلیه زه­آب و آبشویی خاک را به منظور ارایه یک پیشنهاد کاربردی، ضروری می­نماید. در این پژوهش، اثر دو نوع پوشش زهکشی معدنی و مصنوعی بر کمیت و کیفیت زه­آب زهکش­های زیرزمینی و کنترل سطح ایستابی در اراضی شالیزاری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بررسی شد. از تیر 1390 تا اردیبهشت 1392 در طول دو فصل کشت برنج و دو فصل کشت کلزا، دبی و عمق سطح ایستابی در نقطه میانی زهکش­ها و میزان EC، pH، Na و Cl زه­آب زهکش­های مختلف اندازه­گیری شد. متوسط حجم تخلیه زهکش­های با پوشش معدنی و مصنوعی به­ترتیب برابر 2381 و 2961 لیتر در روز بود. مقایسه مقادیر SEW30در دو فصل کشت کلزا نشان داد که تیمار با پوشش مصنوعی نسبت به تیمار با پوشش معدنی تاثیر بیشتری در پایین نگه داشتن سطح ایستابی دارد. همچنین، حداقل شوری زه­آب زهکش‌های­ دارای پوشش معدنی و مصنوعی به­ترتیب برابر 1280 و 1190 میکرو­زیمنس بر متر و حداکثر آن به­ترتیب برابر 2190 و 2026 میکروزیمنس بر متر بود. بررسی مقادیر شاخص نمک خروجی (SEI) از خاک نشان داد که عمل آبشویی در طول فصل زراعی در حال انجام بود. بر اساس نتایح، پوشش مصنوعی کارایی بهتری در خروج آب و کنترل سطح ایستابی در مزرعه مورد مطالعه، در مقایسه با پوشش معدنی داشت.