میرسیدعلی همدانی در پاکستان (با نگاهی به پژوهش‏های دکتر محمد ریاض)

میرسیدعلی همدانی یکی از عارفان بزرگ تاریخ اسلام است که حضور و نقش او در بخش وسیعی از جهان اسلام، ازجمله ایران، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و کشمیر واضح و محسوس است. کشمیر در شمار سرزمین‌هایی است که از شخصیت میرسیدعلی بسیار اثر پذیرفته و این اثرپذیری انتقال فرهنگ ایرانی را به این منطقه به‌همراه داشته است؛ همین موضوع سبب توجه بسیاری از محققان پاکستانی به شخصیت میرسیدعلی شده و آن‌ها را به خلق آثاری دربارۀ او ترغیب کرده است. در این مقاله، ابتدا سه کتاب خلاصة‌المناقب، مستورات (منقبت‌الجواهر) و روضات‌الجنان و جنات‌الجنان که خارج از حوزۀ شبه‌قاره در زمینۀ سیره‌نگاری میرسیدعلی به نگارش درآمده، معرفی شده‌اند و در ادامه، فهرستی از منابع و مآخذی که در شبه‌قاره دربارۀ میرسیدعلی و طریقۀ همدانیۀ او پدید آمده، ارائه شده است؛ سپس پژوهش‌های مستقلی که محققان پاکستانی، به‌ویژه محمد ریاض‌خان، در نیمۀ دوم قرن بیستم دربارة این عارف بزرگ انجام داده‌اند، معرفی شده‌ است. در پایان نیز فهرست نامگوی برخی از رسائل میرسیدعلی همدانی، ازجمله «اوراد فتحیه»، «تلقینیه»، «چهل اسرار»، «درویشیه»، «ذخیرة‌الملوک» و... که در پاکستان چاپ شده‌اند، ارائه شده است.