نقش خاک در ناپایداری تولید زعفران پس از یک دوره کشت

ایران با سطح زیرکشت بیش از 73 هزار هکتارزعفران، تولید 254 و صادرات بیش از 125 تن در سال مقام اول تولید دنیا را دارد. زراعت زعفران ایران اغلب در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شیوه سنتی در اراضی کوچک و خورده مالکی انجام می‌شود. یکی از مشکلات مهم پیشِ روی زعفران­کاران، عدم باروری خاک به منظور کشت مجدد زعفران پس از یک دوره کشت به مدت حدود سه برابر دوره کشت اول است. این موضوع برای توسعه پایدار و حتی ثابت ماندن سطح زیرکشت فعلی زعفران در مناطق زعفران­کاری ایجاد محدودیت کرده است. در خصوص علت کاهش تولید در مزارع زعفران، سه فرضیۀتغییر در خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، تغییر در وضعیت بیوشیمیایی خاک و تغییر عمده در جمعیت میکروارگانیسم‌های خاک ارائه شده است. پژوهش­های اندکی برای بررسی علل این مسئله انجام شده است. جمع‌بندی نتایج آن­ها نشان می­دهد که پس از یک دور کشت زعفران، در خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و ژنتیکی خاک تغییری حاصل نشده و از نظر عناصر کم مصرف هم در خاک محدودیتی ایجاد نمی‌شود. از علل دیگر این محدودیت احتمال تولید مواد آللوپاتیک و تغییر در وضعیت بیوشیمیایی خاک پس از یک دور کشت و ایجاد فتوتوکسی برای کشت مجدد زعفران است. در این رابطه نیاز به بررسی بیشتری می­باشد.