نقش علوم قرآنی در فقه القرآن
نویسندگان
چکیده مقاله:
جایگاه و نقش علوم قرآن در فرآیند استنباط و برداشت از آیات الأحکام مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده با بررسى سه محور از محورهاى علوم قرآنى یعنى نسخ، مکى و مدنى و تناسب به نقش و چگونگى تأثیر هر یک در فرآیند فهم آیات الأحکام پرداخته است. در محور نخست پس از تعریف نسخ به طرح این پرسش پرداخته است که آیا نسخ در آیات وجود دارد یا نه. در این زمینه با استناد به روایات دیدگاهى که نسخ را انکار مى‌کند به نقد گرفته، و در پایان به این نتیجه رسیده است که هم نسخ در آیات وجود دارد و هم شناخت ناسخ و منسوخ در فهم احکام تأثیرگذار است. در محور دوم با ارایه سه تعریف از مکى و مدنى بودن از معیارهاى تشخیص آن دو سخن گفته است و در این راستا از سه معیار یاد کرده است:یکى روایات، دیگر مضمون آیات و سوم کوتاهى و بلندى آیات و براین باور تکیه مى‌کند که براى تشخیص هر سه معیار ضرورت دارد. در ادامه به نقش مکى و مدنى بودن در فرآیند استنباط پرداخته و به این نتیجه رسیده است که این عناوین جز در شناخت ناسخ و منسوخ نقش دیگرى ندارند و از آنجا که موارد نسخ محدود است، تأثیر فوق چندان قابل توجه نمى‌باشد. درمحور سوم پس از تعریف تناسب و بیان اقسام آن به چگونگى تأثیر آن در استنباط اشاره کرده و دو جهت را نام برده است یکى تأثیر در کشف حکم و دیگر چگونگى تأثیر. در جهت نخست تأثیر تناسب تنها در حد یک قرینه است و نه بیشتر و در جهت دوم از دو طریق تأثیر مى‌گذارد یکى توضیح موضوع و دیگر تعیین حدود و دائره حکم. در پایان نیز به نمونه‌هایى از آیات که تناسب در استنباط از آنها مؤثر مى‌باشد پرداخته است.
منابع مشابه
پویایی فقه قرآنی (1)
چگونگى حیات فقه قرآنى در بستر متحوّل زمان به همراه عناصر و زمینه‌هاى آن مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. فقه مبتنى بر تشریعات قرآنى از پویایى ویژه‌اى برخوردار است. نویسنده با بیان دو نوع انگیزه براى طرح بحث جاودانگى و عدم جاودانگى قوانین شریعت، به بررسى سه دیدگاه در مورد عوامل جاودانگى شریعت پرداخته که عبارتند از: 1 - تغییر پذیرى احکام بر اساس تغییر موضوعات، 2 - نقش اجتهاد و 3 - پویایى ذهن و شن...
متن کاملعلوم قرآنی در نهج‌البلاغه
بدون تردید داناترین شخص به قرآن و علوم آن پس از رسول خدا (ص)، حضرت علی (ع) است. بخشی از این علوم در قالب نقل، روایت و خطبه به اصحاب و معاصران ایشان انتقال یافت که در آثار و مجموعه‌های روایی و تفسیری به دوره‌های بعد منتقل گردید. یکی از این آثار، کتاب نهج‌البلاغه است که هر چند مدوِّن آن، سیّد رضی، گلچینی از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های آن حضرت (ع) را عمدتاً در پنج سالة حکومت ایشان، با رویکرد بلاغی گِرد...
متن کاملکارکرد توسعه اى مبانى علامه طباطبایى(ره) در فقه القرآن
در این مقاله به نقل آن بخش از مبانى علامه پرداخته شده که در توسعه فقه القرآن، نقش ایفا مى‌کند. با بررسى هر یک از مبانى، نقش آن در توسعه فقه القرآن به صورت مختصر بیان شده است. علامه به نقش یادشده، اشاره و یا تصریح نفرموده و مباحث مربوط به آیات الاحکام را به دانش فقه ارجاع داده است، اما توسعه فقه القرآن به عنوان دانشى بینارشتهاى، نیازمند نگاه مستقل از فقه و تفسیر ترتیبى و تأسیس یا بازتعریف مبانى...
متن کاملفقه قرآنی در منظر فقیهان اهل سنّت
باز نمایى خطوط کلى مبانى و روشهاى مذاهب اهل سنّت در فهم آیات فقهى قرآن است. پس از عصر تابعین، فقه القرآن در حوزه فقهى اهل سنت، رو به رشد نهاد و ابواب فقه به صورت مستقل تدوین گردید و مذاهب اسمى اهل سنت شکل گرفت و باب اجتهاد مسدود شد. مذاهب اهل سنت با تلقى‌هاى نسبتاً متفاوتى مرجعیت قرآن را در فقه قبول داشتند، مذهب حنفى دلالت عمومات قرآن را قطعى و تنها با سنت متواتر یا مشهور قابل تخصیص مى‌دانست. ما...
متن کاملپویایی فقه قرآنی (۱)
چگونگی حیات فقه قرآنی در بستر متحوّل زمان به همراه عناصر و زمینه های آن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. فقه مبتنی بر تشریعات قرآنی از پویایی ویژه ای برخوردار است. نویسنده با بیان دو نوع انگیزه برای طرح بحث جاودانگی و عدم جاودانگی قوانین شریعت، به بررسی سه دیدگاه در مورد عوامل جاودانگی شریعت پرداخته که عبارتند از: 1 - تغییر پذیری احکام بر اساس تغییر موضوعات، 2 - نقش اجتهاد و 3 - پویایی ذهن و شنا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 1 شماره 4
صفحات 191- 208
تاریخ انتشار 1996-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023