نقش فرهنگ‌های لغت در تصحیح دیوان سوزنی سمرقندی

نویسنده

  • مجید منصوری دانشگاه بوعلی سینا همدان- دانشکده علوم انسانی- گروه زبان و ادبیات فارسی
چکیده مقاله:

سوزنی سمرقندی، مخصوصاً در شعرهای هزل و هجو خود، از واژه‌هایی استفاده کرده که ابیاتِ وی گاه در فرهنگ‌ها به‌عنوان یگانه شاهدِ مثال همان واژه‌ها نقل شده است. از آنجا که فرهنگ‌نویسان نسخه‌هایی کهن از دیوان سوزنی در اختیار داشته‌اند، غالباً به صورت درستی به بیت‌هایی از او استشهاد کرده‌اند. در عین حال، چون نسخه‌های بازمانده از دیوان سوزنی هیچ‌کدام قدمت چندانی ندارند، از همین بیت‌های او که در فرهنگ‌ها آمده می‌توان، همانند یک نسخه‌بدل، در تصحیح دیوان استفاده کرد. در تحقیق حاضر، تلاش شده تا بیشتر بر پایۀ فرهنگ جهانگیری و در مواردی چند بر اساس فرهنگ‌های دیگر بیت‌هایی از دیوان سوزنی تصحیح شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تصحیح ابیاتی از دیوان حکیم سوزنی سمرقندی و ضرورت تصحیح مجدد دیوان

مصحّحان پیشین بسیاری از متون را تصحیح کرده‌اند؛ اما از نظر محققان امروز، پس از گذشت چند سال از کار بزرگ آنان، تصحیح دوبارة برخی از این آثار لازم است؛ به‌ویژه زمانی که نسخه‎های تازه‎ای از آنها به دست آمده باشد. دیوان حکیم سوزنی‎سمرقندی به تصحیح ناصرالدین شاه ‎حسینی، ازجمله دیوان‎های کهنی است که به تصحیح دوباره نیاز دارد. مقابلة دیوان چاپی سوزنی با نسخه‎های نویافته، لزوم تصحیح مجدد این دیوان را نش...

متن کامل

تصحیح چند بیت از سوزنی سمرقندی

پژوهشگران همواره به سبب لغات و ترکیبات کمیاب در دیوان سوزنی سمرقندی، به این اثر توجه داشته‌اند و استنادهای پی‌درپی فرهنگ‌نویسان به شواهد شعری این شاعر، گواهی روشن بر این سخن است. دیوان سوزنی تاکنون دو بار به چاپ رسیده‌ است؛ اما به سبب‌های متعدد (نقص‌ها، تحریف‌ها و تصحیف‌های فراوان نسخه‌های خطی، غلط‌خوانی و...) لغزش‌های بسیاری در این چاپ‌ها مشاهده می‌شود که تصحیح دوبارة این دیوان را ضرورت می‌بخش...

متن کامل

اشتقاق در دیوان سوزنی سمرقندی

یکی از مباحث صرف (سازه شناسی)، مبحث اشتقاق است. اشتقاق در زبان فارسی که از دسته زبان های هند واروپایی است یعنی ساخت لغت با پیشوند یا پسوندی که طبقه دستوری کلمه را تغییر دهد یا معنی تازه ای از آن ارایه دهد. این پژوهش به بررسی پیشوندها و پسوندهای اشتقاقی در دیوان سوزنی سمرقندی، شاعر قرن ششم، پرداخته است. با این پژوهش، پیشوندها و پسوندهای فعال، نیمه فعال و غیر فعال در شعر این شاعر توانا مشخص شده ا...

15 صفحه اول

زبان جنسیت زده در شعر سوزنی سمرقندی

تجلی نابرابری جنسیتی را می­توان در عرصه­های مختلف بررسی کرد. زبان­شناسی اجتماعی حوزه­ای میان رشته­ای است که به زبان به عنوان پدیده­ای فرهنگی و اجتماعی می­نگرد. در این راستا، تفاوت گفتار زنان و مردان در جامعه و به کارگیری واژگان ویژه­ ی این دو جنس و به طور کلی جنسیت­زدگی زبان بررسی می­ شود. ما در این مقاله برآنیم زبان جنسیت­زده را در شعر سوزنی سمرقندی به روش تحلیل محتوای کیفی و از نظر زبان­شناسی...

متن کامل

چند نکته در شرح احوال سوزنی سمرقندی

از روزگاران کهن کتاب‌هایی دربارۀ شاعران فارسی‌زبان نوشته شده که هریک مقداری اطّلاعات زندگی‌نامه‌ای و گاهی نیز چند شعر از هر شاعر به‌دست‌داده‌اند. در نگاه نخست، اغلب مطالب این کتاب‌ها کاملاً معتبر به‌نظرمی‌آید، ولی اگر دقیق و نقّادانه نگریسته شود، نمونه‌های فراوانی از تناقضات این نوشته‌ها یا اختلافات فراوانشان با یکدیگر آشکار می‌شود؛ بنابراین بهتر است محقّق با رجوع مستقیم به اشعار خود شاعر، مطالب صح...

متن کامل

اصلی‌ترین ویژگی‌های سبکی هجویات سوزنی سمرقندی

هجو از فروع ادب غنایی است که به دلیل سیطرۀ نقد اخلاقی تا کنون به شیوۀ بایسته مورد توجه واقع نشده است. این پژوهش به بررسی اصلی‌ترین ویژگی‌های سبکی هجویات سوزنی سمرقندی پرداخته و آنها را از نظر سطوح زبانی، ادبی و فکری بررسی کرده است. در این پژوهش از ذکر ابیاتی که در آن­ها واژه­های رکیک و ناخوشایند به کار رفته، خودداری شده است. روش پژوهش توصیفی = تحلیلی است و نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 62

صفحات  149- 172

تاریخ انتشار 2018-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023