نگاهی به نظام مالیاتی بخش مسکن در جهان و چارچوبی برای

بررسی نظام مالیاتی مسکن در کشورهای مختلف جهان نشان می‌دهد به‌منظور کنترل سوداگری، کسب درآمد، تحقق اهداف بخش مسکن و تخصیص بهینه منابع، بهبود اهداف توزیع درآمد ابزار مالیاتی متناسب با آن کارکرد به‌کار گرفته می‌شود. از مهم‌ترین این ابزارها می‌توان به مالیات بر منفعت سرمایه، مالیات بر ارزش زمین، مالیات بر واحدهای مسکونی خالی و مالیات بر خرید املاک گران‌قیمت اشاره نمود. این در حالی است که در ایران به‌دلیل عدم وجود یا ضعف ابزارهای فوق در نظام مالیاتی کشور طی چند دهه اخیر نوسان‌های بخش مسکن و شوک‌های ایجاد‌شده در این بازار تبعات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای را در پی داشته باشد و طیف وسیعی از زیان‌های اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی را در اشکال مختلف متوجه جامعه نموده است. مشکل تأمین سرپناه به‌ویژه برای جوانان و گروه‌های کم درآمد، اختلال در مکانیزم قیمت‌ها، تشدید فرایندهای تورمی، نقل و انتقال شدید منابع بین بازار مسکن و سایر اجزای بازار سرمایه، کاهش انگیزه برای فعالیت‌های مولد اقتصادی و اختلال در نظام توزیع درآمد از جمله این مشکلات است. گر‌چه در طرح تحول نظام مالیاتی که در چارچوب طرح تحول اقتصادی تدوین شده اهدافی چون توسعه پایه‌های مالیاتی و تغییر در ترکیب درآمدهای مالیاتی در دستور‌کار قرار گرفت و در این طرح توجه ویژه‌ای به بخش مسکن و کمک به تحقق اهداف سند چشم‌انداز و اهداف برنامه‌های توسعه بخش مسکن نیز شد، با این حال به نظر می‌رسد که پیش‌نویس لایحه تحول مالیاتی از ابعادی همچون مهار سوداگری مسکن، توجه به مسکن گروه‌های کم درآمد، بهبود و توسعه منابع درآمدی و ظرفیت‌های مالیاتی و کنترل واحدهای مسکونی خالی و کمک به برقراری تعادل در بازار مسکن و تحقق اهداف توزیعی با کاستی‌هایی مواجه باشد. در این گزارش با توجه به نظام مالیاتی مسکن در ایران و جهان توصیه‌هایی جهت تقویت لایحه تحول مالیاتی ارائه گردیده است.