ویژگی‌های مورفولوژیکی درختان کهنسال در جنگل‌های هیرکانی (مورد مطالعه: بخش‌های پاتم و نم‌خانه، جنگل خیرود)

هدف از این پژوهش، ارزیابی مشخصات کمّی و کیفی درختان کهنسال، شامل اندازه‌گیری قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ضریب قدکشیدگی، ارتفاع تنه، طول تاج، ارتفاع گورچه، سطح پوشش تاجی درخت، وضعیت تاج (سلامت، شادابی و تقارن) و وضعیت تنه (پوسیدگی، سلامت، شاخه‌دوانی، شکل و کیفیت) در دو بخش پاتم و نم‌خانة جنگل آموزشی- پژوهشی دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در نوشهر است. بر اساس نظر کارشناسان، قطر برابر سینه معیار شناسایی درختان کهنسال تعیین و برای هر گونه حداقل قطر انتخاب شد. به دلیل نادر بودن، همچنین پراکندگی زیاد این درختان، از روش بدون پلات در مناطقی با شیب کمتر از 60 درصد استفاده شد. 49 پایه درخت کهنسال از هشت گونه شناسایی شد. بلندمازو بیشترین میانگین قطر برابر سینه و ارتفاع و نیز بیشینة این پارامترها را به خود تخصیص داد. میانگین‌های ضریب قدکشیدگی 2/20، درصد ارتفاع نسبی تنه 7/42، طول نسبی تاج 3/57 درصد، ارتفاع نسبی گورچه 4/4 درصد و مساحت پوشش تاجی 325 مترمربع به دست آمد. 88 درصد درختان کهنسال دارای تاج سالم، 59 درصد دارای شادابی تاج خوب، 39 درصد دارای تاج نامتقارن، 45 درصد فاقد پوسیدگی تنه، 59 درصد تنة این درختان درون‌تهی، حدود نصف درختان در کلاسة پرشاخه، 45 درصد درختان فاقد تنة واحد و بیش از دوسوم درختان از نظر کیفیت تنه در طبقة متوسط و ضعیف قراردارد. پژوهش انجام شده اولین گام برای حفاظت این درختان از طریق شناسایی و معرفی آن‌ها در جنگل‌های شمال کشور به شمار می‌آید.