پتروگرافی، شیمی کانی‌ها و ژئوشیمی گرانیتوئیدهای مجموعه پلوتونیک سامن (جنوب‌غرب ملایر، همدان)

مجموعه پلوتونیک ملایر در شمال نوار سنندج-سیرجان در غرب ایران قرار گرفته است. در مرکز این مجموعه، توده نفوذی با ترکیب گرانودیوریت معروف به گرانودیوریت سامن قرار دارد که با توده‌های کوچک مافیک و سنگ‌های گرانیتی همراه است. بخش اصلی توده نفودی را سنگ‌های تونالیتی-گرانودیوریتی تشکیل می‌دهد. سنگ‌های مونزوگرانیتی که بر خلاف سایر مجموعه‌های پلوتونیک نوار سنندج-سیرجان مانند الوند قسمت ناچیزی از این مجموعه را تشکیل می‌دهد، شاید بعد از توده تونالیتی-گرانودیوریتی تشکیل و جایگزین شده باشد و از نظر ژئوشیمیایی دارای ویژگی‌های کالک‌آلکالن و پرآلومین و از نوع S است در حالی که سنگ‌های تونالیتی-گرانودیوریتی منطقه متاآلومین و از نوع I هست. این گرانیتوئیدها در نمودارهای عنکبوتی از LILE K)، Rb و (Th غنی‌شدگی و از HFSE Nb)، P و (Ti تهی‌شدگی نشان می‌دهد. همچنین، در این نمودارها LREE نسبت به HREE دارای غنی‌شدگی است که این ویژگی‌ها در سنگ‌های مناطق فرورانش و حواشی فعال قاره‌ای دیده می‌شود. ترکیب بیوتیت موجود در گرانودیوریت‌ها از نوع سیدروفیلیت، آمفیبول‌ها از نوع هورنبلند و پلاژیوکلاز‌ها از نوع آندزین است. محاسبات فشارسنجی، فشار 1 تا 2/1 کیلو بار (معادل عمق 3 تا 4 کیلومتر) را برای سنگ‌های نفوذی نشان داده است. دمای تبلور سنگ‌های گرانودیوریتی در فشار 1 کیلو بار حدود 2/592 تا 9/756 درجه سانتیگراد و در فشار 2/1 کیلو بار، 2/591 تا 6/757 درجه سانتیگراد تخمین زده می‌شود.