پدیدارشناسی ادراک دانشجویان از عناصر آموزشی در دانشگاه: مطالعه موردی مفهوم «صلاحیت»های آموزشی مدرسان

هدف این پژوهش مطالعه پدیدارشناسانه ادارک دانشجویان از مفهوم «صلاحیت­های آموزشی» مدرسان، به عنوان یکی از مهمترین این عناصر، و همچنین بررسی وضعیت این صلاحیت­ها در بین اساتید دانشگاه بود. رویکرد پژوهش، آمیخته- اکتشافی و از لحاظ هدف، کاربردی بود. در بخش کیفی؛ از روش پدیدارشناسی توصیفی و جهت جمع­آوری داده­ها از ابزار مصاحبه نیمه­ساختارمند استفاده شد. مشارکت‌کنندگان در این بخش 20 نفر از دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با رشته­های تحصیلی مختلف بوده که به صورت هدفمند (به گونه­ای که از گرایش­ها و مقاطع مختلف تحصیلی در آن نمونه حضور داشته باشند) انتخاب و فرآیند جمع­آوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. با استفاده از روش همسوسازی، اعتبار داده­ها مورد تأیید قرار گرفته است. جهت تحلیل داده­ها در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج پژوهش در بخش کیفی شامل چهار طبقه توصیفی بود که شامل صلاحیت عمومی؛ صلاحیت تخصصی؛ صلاحیت اخلاقی و صلاحیت پژوهشی بود. روش پژوهش در بخش کمّی نیز، توصیفی- پیمایشی بود. ابزار پژوهش در این قسمت، پرسشنامه محقق ساخته بوده که محتوای آن برگرفته از داده­های بخش کیفی بود. ضریب پایایی بدست آمده با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (88/0) بود. جامعه آماری در بخش کمّی پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه‌ کردستان در نیمسال دوم سال تحصیلی 95-94 بود. حجم نمونه در این بخش 250 نفر بود که براساس فرمول کوکران و به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای نسبی انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم­افزارهای SPSS (نسخه 22)، AMOS و آماره­های توصیفی و استنباطی (آزمون فریدمن، t تک نمونه‌، تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی) بهره گرفته شد. نتایج آزمون t تک نمونه­ای، نشان داد که وضعیت صلاحیت‌های عمومی و اخلاقی مدرسان دانشگاه کردستان متوسط و وضعیت صلاحیت­های تخصصی و پژوهشی در سطح بالایی قرار دارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که برحسب مقطع تحصیلی بین دیدگاه دانشجویان در مورد صلاحیت­های عمومی، تخصصی و پژوهشی مدرسان تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج این آزمون براساس حوزه آموزش و پژوهش نشان داد که دیدگاه دانشجویان حوزه علوم انسانی درخصوص صلاحیت­های تخصصی و پژوهشی مدرسان با دیدگاه دانشجویان حوزه­های علوم پایه و فنی- مهندسی تفاوت دارد.