پناه بردن ایرانیان به سرزمین هند هنگام یورش مغولان (616 تا653 ق.)

مناسبات دیرپای اقتصادی و فرهنگی بین ایران و هند هرگز قطع نشده است. لیکن هندوستان گاهی پناهگاه ایرانیانی بوده که از ستم حاکمان یا تیغ تجاوزگران، به آن سرزمین کوچیده‌اند. یکی از این دوره‌های پناه‌جویی با یورش مغولان آغاز شد.در برابر این پرسش که چرا ایرانیان هنگام یورش مغولان به هندوستان پناه‌بردند؟ و این که سرنوشت پناه‌جویان ایرانی در هند چه بود؟ مدعای این تحقیق چنین است: طبیعت ناشناخته، جنگل‌های انبوه و دشت‌های پهناور مملو از گونه‌های اقوام و مذاهب رازآلود، پناهگاهی دور از دسترس شمرده می‌شد. شباهت‌های فرهنگی بین ساکنان دو سوی سند و روحیه اعتدال‌گرایانه هندیان نیز انگیزه این مهاجرت‌ها بود و به همین دلایل، در قرن هفتم هجری این سرزمین مأمن حفظ برخی از مفاخر فرهنگی ایران گردید. دراین نوشتار به روش «توصیفی- تحلیلی» و با مراجعه به منابع دست‌اول، ضمن توصیف چگونگی گریزایرانیان، دلایل پناه‌جستن آنان در هند مورد تحلیل قرار می‌گیرد. نتایج بررسی نشان می‌دهد که هنگام یورش مغول، ایرانیان با انگیزه‌های متفاوتی به آن دیار کوچیدند و ثمره ی مهاجرت‌ آنان رواج زبان فارسی و سنت‌های تمدّن ایرانی و بخشی از دستاوردهای فرهنگ ایرانی در هند بود.