پژواک برخی اندرزهای پیشینیان در کتاب قابوس‌نامه

نویسندگان

  • سجاد رحمتیان دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی تهران
  • عصمت خوئینی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده مقاله:

قابوس‌نامه، نوشتۀ گران‌سنگ عنصرالمعالی کیکاووس، از برجسته‌ترین و مهم‌ترین آثاری است که پس از اسلام در حوزۀ ادبیات تعلیمی و در پند و اندرز مخاطبان نوشته شده است. این کتاب چونان دایرةالمعارف ارزشمندی است که بسیاری از آداب‌ورسوم و نیز شرایط و خصوصیات جامعۀ ایران عصر نویسنده در آن بازتاب یافته است. بالطبع عنصرالمعالی در بیان اندرزهای بی‌شمار آن، که در موضوعات گوناگون ایراد شده‌اند، مانند سایر نویسندگان آثار اندرزی، تحت‌تأثیر برخی اندرزنامه‌ها و منابع پیش از خود قرار داشته است و به شیوه‌های مختلف از مطالب آن‌ها سود جسته است. در همین راستا، پژوهش حاضر می‌کوشد تا با بررسی و برابرنهاد اندرزهای قابوس‌نامه با آثار پیشینیان، برخی منابع و مآخذ مؤثر در اندرزهای آن را کشف و استخراج کند. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش نیز می‌توان به تأثیرگذاری قابل توجه منابعی همچون اندرزهای آذرباد مارسپندان، پندنامۀ انوشیروان، آداب ابن‌مقفع و اشعار بوشکور بلخی بر اندرزهای قابوس‌نامه اشاره کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بازنمایی اندرزهای اردشیر ساسانی در قابوسنامه (بر اساس مراحل سه‌گانه حکمت عملی)

اندرزها و حکمت­های اردشیر ساسانی از لحاظ تربیتی چنان ارزشمند بود که علاوه بر کاربرد و استفادۀ فراوان در دورۀ ساسانی، در دورۀ اسلامی نیز به منزلۀ منشوری برای فرمانروایان و منبعی غنی برای نویسندگان ادب و اخلاق و تاریخ به شمار می­رفت. قابوسنامه از نصیحت­نامه­های نگاشته شده در قرن پنجم هجری است.موضوعات متنوع تربیتی قابوسنامهنشانگر آن است که عنصرالمعالی در نگارش آن، به منابع متعددی نظر داشته؛ بنابرا...

متن کامل

جستاری در مأخذشناسی برخی از اندرزهای بوستان

سعدی از شاعرانی است که برای موعظه و ارشاد مردم جایگاه ویژه‌ای قائل شده‌است و از میان آثارش، سراسر بوستان را به پند و اندرز در موضوعات مختلفِ حکمی و اخلاقی اختصاص داده‌اسـت؛ یقیناً وی در سرودن این اثر و بیان نکات اخلاقی آن، مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر برخی منابع پیش از خود قرار گرفته‌است واحیاناًاز مطالب آن‌ها استفاده‌هایی نیز کرده‌است. هدف اصلی این گفتار آن است که به بررسی زمینه و منشأ اندرزهای ...

متن کامل

بررسی و مقایسة قابوسنامه و انیس النّاس(تحریری دیگراز قابوسنامه)

قابوسنامه ازآثار برجستة نیمة دوم قرن پنجم هجری است و یکی از شاهکارهای ادب تعلیمی به شمار می رود که بسیاری از آداب اجتماعی و فرهنگ کهن ایران را دربردارد. از زمان نوشتن قابوس نامه تا دوره های متأخّر، آثار فراوانی به پیروی از این کتاب نگاشته شده است؛ یکی از این آثار که در دورة تیموری نوشته شده وکمتر در حوزه های پژوهشی از آن سخن به میان آمده، «انیس النّاس» از نویسنده­ای کمتر شناخته شده به نام «شجاع» ...

متن کامل

نظام‌های گفتمانی در حکایت‌های قابوسنامه

نشانه‌ معنا شناسی یکی از رویکرد های جدید در شناسایی و تحلیل نظام‌ های زبانی به شمار می‌ رود که در تعامل با دیگر رویکرد های پژوهشی می‌ تواند به عنوان رهیافتی میان‌ رشته‌ ای در حوزه‌ های ادبی مورد استفاده قرار گیرد . این پژوهش در پی آن است که با رویکرد نشانه‌ معنا شناختی به توصیف و تبیین نظام‌ های گفتمانیِ موجود در حکایت‌ های قابوس نامه بپردازد و با مقایسة نشانه‌ معناهای موجود در این حکایت‌ ها ، م...

متن کامل

پس رو پیشینیان سخن منیرلاهوری

مقاله ی پیش رو، جُستار و درنگی در آرا و احوال ابوالبرکات منیر لاهوری، نظم پرداز و نثر نویس توانای قرن یازدهم، در سرزمین هند است، وی بانگاهی نقادانه به سبک هندی و با بهره­گیری از پیشینیان سخن، آگاهانه از سبک هندی رویگردان شد و برای نخستین بار، از فارسی زبانان ایرانی الاصل که با پیروی از طرز تازه ، موجد و مروج سبک هندی بودند، به سختی انتقاد نمود و برای نشان­ دادن توانمندی زبان اربابان سخن، دو قرن ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 42

صفحات  131- 159

تاریخ انتشار 2019-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023