کاربرد تحلیل پاسخ‏های رتبه ای طولی در درمان دارویی اختلالات روانی بر بیماری لیکن پلان دهانی

مقدمه:در بسیاری از تحقیقات علوم پزشکی برای بیان سیر بیماری و تأثیر درمان از مطالعات طولی استفاده می‌شود. در مطالعات طولی پاسخ‌ها به طور مکرر اندازه‌گیری می‌شوند. چنانچه پاسخ‌ها به صورت رتبه‌ای و طولی باشند، روش‌های ویژه آماری برای تحلیل آن‌ باید به کار برده شود. در این مطالعه قصد داریم ضمن بررسی و انتخاب بهترین روش‌های آماری موجود، تأثیر درمان اختلال روانی بر بهبود بیماری لیکن پلان دهانی را با همین شیوه، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. مواد و روش‌ها:در این مطالعه از داده‌های مربوط به 45 بیمار مبتلا به لیکن‌پلان دهانی که در یک مطالعه کارآزمایی بالینی در دانشکده دندانپزشکی مشهد شرکت داشتند، استفاده شد. برای تحلیل پاسخ‌های رتبه‌ای این مطالعه از تابع پیوند لوجیت بهره بردیم. مدل اثرات تصادفی و مدل اثرات ثابت مدل‌های بکار رفته بودند. یافته‏ها:نتایج نشان داد مدل اثر تصادفی نسبت به مدل اثر ثابت دارای دقت بالاتری بوده است. با استفاده از مدل اثر تصادفی زمان و نوع اختلال اثر معنی‏داری در مدل داشتند. اما متغیر درمان در مدل اثر تصادفی معنی‏دار نبود. در حالی که در مدل اثر ثابت معنی‏دار بود. نتیجه گیری: در تحلیل این گونه داده‌ها، استفاده از مدل‌های اثرات تصادفی در تحلیل داده‏های طولی با مقیاس رتبه‌ای پیشنهاد می‌گردد.