کارکرد سیاق در تفسیر روایی اهل بیت(ع)

نویسندگان

  • علی راد استادیار گروه علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران
  • محمد خطیبی دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

درک درست از مفاهیم آیات قرآن، در گرو بهره‌گیری از ابزارهای کارآمد در عرصۀ قواعد تفسیر است. «سیاق» به‏عنوان یکی از مهم‏ترین قواعد تفسیری، کارکردهای متنوعی در معناشناسی مدالیل و مفاهیم قرآن کریم دارد. اهل‏بیت(ع) به‏مثابۀ مفسران راستین قرآن، در مقام بیان مفاد آیات از انواع کارکردهای سیاق و قابلیت‌های متنوع آن در تبیین ظواهر قرآن بهره برده‌اند. ایشان در عرصة معناشناسی، حوزۀ معنایی مفردات قرآنی را که با صرف لغت‌بسندگی امکان‌پذیر نیست، آشکار ساخته‌اند. در عرصۀ تبیین مفاهیم قرآنی، با توجه به انعطاف‌پذیر بودن گزاره‌های قرآنی برای برداشت‌های مختلف، اهل‏بیت(ع) تکیه بر قاعدۀ سیاق را در جلوگیری از نقصان و لغزش در استنباط از آیات قرآن کارآمد دانسته‌اند. این کارآمدی‌ها در عرصه‌هایی چون تقیید مطلق، تخصیص عموم، تبیین مجمل و تبیین مصداق مفاهیم فراگیر دیده می‏شود. ستردن شبهات از چهرة متشابهات قرآنی، کارکرد دیگر سیاق در روایات تفسیری اهل‏بیت(ع) به شمار می‏آید.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

گونه شناسی سیاق در تفسیر المیزان: صورت بندی و کارکرد

تفسیر جامع المیزان فی تفسیر القرآن با القرآن یکی از برجسته ترین تفاسیر شیعی سده اخیر به شمار می آید. قرآن محوری و پایبندی به روش تفسیر قرآن به قرآن، ویژگی شاخص این تفسیر است. اگرچه روش تفسیر قران به قرآن کم و بیش در برخی تفاسیر قدیم و جدید نیز دیده می شود، ولی میزان توجه به این روش در تفسیر المیزان از نظر کمی و کیفی تا حدی است که می توان آن را پدیده ای ممتاز و نقطه عطفی در تاریخ تفسیرنگاری به ش...

متن کامل

نقش سیاق در تفسیر

 نقش سیاق از زوایاى گوناگون در تفسیر با ذکر مثال مورد بررسى قرار گرفته است. سیاق، همان قرینه مقالیه یا مصداقى از آن یا نشانه درون متنى است که ترکیب صدر و ذیل کلام، شکل دهنده آن خواهد بود. نویسنده، نقش سیاق را، در تفسیر لغت، در توسعه و معناى کلمات، در تعیین معناى جمله، در ترکیب آیات، در ترتیب نزول آیات، در نقد اسباب نزول، در شناخت آیات مکى از مدنى، در نقد احادیث تفسیرى، در تعیین مرجع ضمیر، در فه...

متن کامل

نقش سیاق در تفسیر قران

مفسران گرانقدر قرآن کریم از صدر اسلام تا کنون تلاش های فراوانی برای تفسیر قرآن کریم وفهم وارائه معنای مراد خداوند تعالی از قران داشته اند. در این راه با استفاده از احادیث پیامبر گرامی اسلام (ص) ودیگر بزرگان و مراجعه به شأن نزول ها ؛ از علوم عقلی ونقلی وادبی نیز در این جهت بهره برده اند. یکی از راههای بسیار موثر ومطمئن برای رسیدن به معنای واقعی  قرآن کریم، توجه به سیاق آیات آن است. گاهی یک کلمه...

متن کامل

نقش سیاق در تفسیر

نقش سیاق از زوایای گوناگون در تفسیر با ذکر مثال مورد بررسی قرار گرفته است. سیاق، همان قرینه مقالیه یا مصداقی از آن یا نشانه درون متنی است که ترکیب صدر و ذیل کلام، شکل دهنده آن خواهد بود. نویسنده، نقش سیاق را، در تفسیر لغت، در توسعه و معنای کلمات، در تعیین معنای جمله، در ترکیب آیات، در ترتیب نزول آیات، در نقد اسباب نزول، در شناخت آیات مکی از مدنی، در نقد احادیث تفسیری، در تعیین مرجع ضمیر، در فهم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 1

صفحات  153- 172

تاریخ انتشار 2015-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023